Nie ujdzie płazom

Nie ujdzie płazom

Dodano:   /  Zmieniono: 
Gwałtownie ubywa żab zwinek, traszek grzebieniastych i żab trawnych Płazy były świadkami pojawienia się i wyginięcia dinozaurów. Teraz - podobnie jak tyranozaury i brontozaury przed milionami lat - znikają w niepokojącym tempie. W ostatnich dwudziestu latach wyginęły aż 122 gatunki tych zwierząt, a co najmniej jedna trzecia pozostałych jest zagrożona. - Zaledwie przez stulecie wymarło tyle płazów i gadów, ile innych zwierząt przez dziesiątki tysięcy lat - powiedział Wprost" prof. Trevor Beebee ze School of Life Sciences Uniwersytetu w Sussex.
W Danii i Holandii zniknęły już całe populacje żab, salamander, ropuch, kumaków i traszek - alarmują autorzy raportu "Global Amphibian Assessment", obejmującego ponad 60 krajów. Na Bornholmie z powodu skażenia wód zniknęła prawie cała populacja rzekotek drzewnych. Na Kostaryce od promieni UVB niemal zupełnie wyginęły żaby złote. Spośród żyjących w Polsce osiemnastu gatunków płazów (31 proc. płazów całej Europy) gwałtownie ubywa traszek grzebieniastych, zwyczajnych i coraz rzadziej spotyka się żabę zwinkę. - Nagłe znikanie płazów to sygnał, że osiągnęliśmy punkt krytyczny w degradacji środowiska, gdyż te zwierzźta należą do tzw. bioindykatorów, czyli gatunków, które wcześniej niż inne odczuwają zachodzące w środowisku niekorzystne zmiany - mówi prof. Trevor Beebee.
Naukowcy porównują płazy do kanarków w kopalni - dawniej górnicy zabierali te ptaki pod ziemię, bo wcześniej niż ludzie potrafiły wyczuć szkodliwe gazy. Płazy są wyjątkowo wrażliwe na zanieczyszczenia wodyi powietrza, ponieważ ich skóra - wspomagająca oddychanie - jest cienka i bogato unaczyniona. - Na skutek opadów kwaśnych deszczy postępuje zakwaszenie stawów i jezior, a płazów nie spotyka się w wodzie o współczynniku pH poniżej 4 - mówi dr Renata Krzyściak-Kosińska z Białowieskiego Parku Narodowego. W Polsce najwięcej takich zbiorników jest na Śląsku i w okolicach dużych miast. Tam gwałtownie wymierają żaby i traszki.
Zimę płazy spędzają w stanie hibernacji i są narażone jedynie na ataki drapieżników, takich jak norki amerykańskie czy wydry. Gdy się obudzą wiosną, część z nich nie znajdzie miejsc do godowania. W Azji wyrąb lasów tropikalnych ma katastrofalne skutki dla żab, które nie przystosowały się do dalekich wędrówek. W Wielkiej Brytanii w ubiegłym wieku zniknęła większość stawów i mokradeł. Podobnie jest w Polsce. Liczba zbiorników wodnych w okolicach Bydgoszczy w ciągu stu lat zmniejszyła się o 80 proc. Podczas budowy zapory wodnej w rejonie Czorsztyna i Niedzicy oraz w Dolinie Dunajca niemal całkowicie wyginęła żaba trawna. Liczne siedliska żab giną w starorzeczach odciętych od dopływu wody. Na podobne niebezpieczeństwo są narażone gady, których w Polsce mamy zaledwie osiem gatunków, a połowa z nich (jaszczurka zielona, wąż eskulapa, gniewosz plamisty i żółw błotny) jest poważnie zagrożona wyginięciem. Szkodliwe dla nich okazało się nawet usuwanie z lasów starych i martwych drzew. Stało się to główną przyczyną zaniku bioróżnorodności w lasach Europy - wynika z raportu Światowego Funduszu na rzecz Przyrody (WWF). Najnowsze badania wykazały, że przetrwanie jednej trzeciej ga­tunków leśnych, w tym również płazów i gadów, zależy od obecności obumierających drzew, dostarczających roślinom cennych składników odżywczych. Płazy i gady giną również tam, gdzie eksploatacja środowiska jest niewielka, oraz w miejscach, gdzie są szczególnie chronione, takich jak Park Narodowy Yosemite w USA czy Park Eungella w Australii. Jedną z przyczyn jest ocieplanie się klimatu. W Brazylii wzrost średniej temperatury do 31°C zakłócił roz­mnażanie się żółwi morskich - w temperaturze powyżej 30°C rodzi się zbyt dużo samic. W całej Europie obniża się poziom wód gruntowych, wysychają okresowe zbiorniki wodne, w których rozmnaża się wiele gatunków płazów. W górach zwierzęta wyniszcza nadmierne promieniowanie ultrafioletowe (UVB), szczególnie o natężeniu 280-320 nanometrów, które uszkadza DNA i zmniejsza ak­tywność fotoliazy, naprawiającego go bioenzymu.
Łagodne zimy i upalne lata oraz rozwój hodowli egzotycznych zwierząt powoduje, że w Europie coraz bardziej rozprzestrzeniają się tzw. gatunki inwazyjne, pochodzące z odległych regionów świata. We Włoszech, Francji i krajach Be-neluksu szybko rozmnaża się sprowadzona z USA (głównie na żabie udka) żaba rycząca, większa i silniejsza od europejskich. Wypiera rodzime gatunki oraz przenosi pasożyty, na które europejskie płazy nie są odporne (w Polsce żabę ryczącą można na razie spotkać tylko w nielicznych hodowlach). Polskiemu żółwiowi błotnemu zagraża natomiast importowany z Ameryki Północnej żółw czerwonolicy.
- Wymieranie nawet jednego gatunku zakłóca równowagę w środowisku, a ludzi pozbawia sojuszników w zwalczaniu szkodników i owadów roznoszących zarazki. Na przykład ropucha w ciągu 90 dni zjada ich aż 10 tys. - mówi prof. Beebee. Wraz ze zwierzętami giną cenne substancje lecznicze. W Stanach Zjednoczonych coraz rzadziej można spotkać helodermę arizońską, jaszczurkę, której jad jest wykorzystywany do produkcji leku łagodzącego objawy cukrzycy. W Chinach substancjami zawartymi w skórze ropuch od wieków leczy się dolegliwości serca. Niedawno amerykańscy naukowcy odkryli, że wydzielina gruczołów skórnych drzewołaza trójbarwnego działa jak nie uzależniający środek przeciwbólowy, dwieście razy silniejszy od morfiny. Ginące gatunki naruszają tzw. łańcuch troficzny - gdy wypada z niego jedno ogniwo, organizmy muszą zmienić rodzaj pokarmu. Gdy brakuje roślinożernych kijanek, jeziora zarastają glonami, w wodzie jest mało tlenu i wymierają ryby. - Za sto lat również ludzie mogą się stać ofiarami zmian zachodzących w przyrodzie i odczuwać je tak boleśnie jak dziś płazy - mówi dr Renata Krzyściak-Kosińska. Na razie wraz ze zmianami klimatu i środowiska wciąż pojawiają się nowe gatunki. W Meksyku uczeni z Uniwersytetu Kalifornijskiego odkryli nowy gatunek salamandry - analiza DNA wykazała, że po­wstał w procesie ewolucji równoległej. W Indiach naukowcy z Instytutu Badawczego w Palode i brukselskiego Uniwersytetu Vrije znaleźli żabę, którą nazwali żywą skamieliną i stworzyli dla niej nową rodzinę systematyczną - Nasikabatrachus sahyadrensis. Osobniki te są ostatnimi przedstawicielami żab pochodzących z okresu panowania dinozaurów.
Nigdy nie można mieć pewności, kiedy dojdzie do zagłady gatunku. Nie potwierdziły się przypuszczenia, że już przed upadkiem asteroidu wyraźnie zmniejszała się liczebność dinozaurów. Najnowsze badania sugerują, że te gady wymarły w swoich najlepszych czasach, gdy na wiele sposobów przystosowały się środowiska, a liczba ich gatunków sięgnęła 245.
Więcej możesz przeczytać w 45/2004 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 45/2004 (1145)

  • Na stronie - Paragraf 221/27 lis 2004Każdy, kto twierdzi, że nie chciał czegoś sprzedać, niechybnie chciał to zrobić lub zrobił. No, chyba że jest wariatem Nie musisz więcej latać [na akcje bombardowania], jeśli jesteś szalony, ale nie chcąc latać, dowodzisz, że nie jesteś szalony,...3
  • Skaner7 lis 2004Świadek koronny Kulczyka. Czy Marek Modecki z zarządu spółki Rotch, to źródło Agencji Wywiadu?8
  • Dossier7 lis 2004W Polsce wszystko zaczyna stać na głowie MAREK BELKA, premier RP "Dziennik Zachodni" W podstawówce bytem wielokrotnie karany listwą na łapę. Mimo to bytem prymusem JÓZEF OLEKSY, marszałek Sejmu RP "Super Express"...9
  • Sawka7 lis 200410
  • Kadry7 lis 200411
  • Playback7 lis 200413
  • Poczta7 lis 2004KOSZENIE GADAJĄCYCH GŁÓW Nie rozumiem, dlaczego przeszkadzają Wam ludzie wykształceni, którzy chcą oglądać polityczno-ekonomiczne programy ("Koszenie gadających głów", nr 41). Przecież jest dziesięć razy tyle audycji...13
  • M&M7 lis 2004 OPLUTOKRACJA Raz opluł Lesio Lesia i opluł także Miecia, i ktoś do pani Zosi na skargę z tym poleciał, więc były przeprosiny, jednakże tylko Lesia, bo zaparł się nasz starszak, by dalej pluć na Miecia. A my utrzymujemy przedszkole pani Zosi,...13
  • Nałęcz - Między piekłem a rajem7 lis 2004Polski wulkan niezadowolenia zaczyna już pomrukiwać i dymić Uchwalenie przez Sejm 50-procentowego podatku dla osób o najwyższych dochodach wywołało falę krytyki ze strony części komentatorów i polityków. Oskarżają oni zwolenników tego rozwiązania...14
  • Ryba po polsku - Wolny wybór bin Ladena7 lis 2004Niemcy w 1933 r. wybrali Hitlera, a nie komunistów, dlatego zamiast łagrów powstały obozy koncentracyjne Całe dzieje ludzkości to historia wyborów. Pan Bóg pokazał Adamowi Ewę i rzekł: Wybierz sobie żonę"....15
  • Z życia koalicji7 lis 2004Tydzień po wypowiedzeniu wojny opozycji Aleksander Kwaśniewski ruszył na Belgię. Już spodziewaliśmy się Blitzkriegu, ale to Belgowie szybko go spacyfikowali. Na lotnisku w Brukseli na prezydencką parę czekali król, królowa i stado...16
  • Z życia opozycji7 lis 2004Podczas TVN-owskiego testu na inteligencję okazało się, że najwyższe IQ spośród partii ma... Zgadliście! Unia Wolności. Z tej okazji prowadzący Szymon Majewski pozdrowił pana Bronka. Prowadząca Magda Mołek sprytnie zagaiła: "Co prawda...17
  • Fotoplastykon7 lis 200418
  • Komisja Rzeczypospolitej7 lis 2004Kto kłamie, ten rzadko widzi, że aby jedno kłamstwo obronić, musi wynaleźć dwadzieścia innych" - mawiał angielski pisarz Jonathan Swift, autor "Podróży Guliwera". "Kto robi ciemne interesy, ten rzadko widzi, że aby jeden lewy interes...20
  • Pakt Kwaśniewskiego7 lis 2004Kto się boi Jana Kulczyka Jan Kulczyk nagle wyjeżdża za granicę. Zwaśnieni dotychczas politycy lewicy padają sobie w ramiona i zawierają swoisty pakt o nieagresji. Przypadek czy też zaplanowany scenariusz? "Wiesław Kaczmarek jest absolutnie...26
  • Trzęsienie elit7 lis 2004Kto może się znaleźć na ławie oskarżonych w aferze Orlenu? Specjalnie dla "Wprost" znani prawnicy - prof. Piotr Kruszyński, dr Janusz Kochanowski i Zbigniew Ziobro - mówią, kto i za jakie przestępstwo mógłby stanąć przed sądem. Katalog zarzutów...28
  • Salon usług policyjnych7 lis 2004Najlepiej pracują policjanci we Wrocławiu, Poznaniu i Gdańsku Z polską policją jest tak jak z naszym kinem. Im trudniejsze ma warunki funkcjonowania, tym lepsze osiąga efekty. Choć w ostatnich latach udział tzw. wydatków rzeczowych (na utrzymanie...32
  • Triumwirat Józefów7 lis 2004Od 15 lat polskim Kościołem rządzi ten sam układ Jakie jest trzecie najważniejsze święto, obok Wielkanocy i Bożego Narodzenia, dla polskich biskupów? To - nie występujące w kalendarzu kościelnym - święto Trzech Józefów. Przypada ono 19 marca,...36
  • Współczucie dla zbrodni7 lis 2004Resocjalizacja przestępców działa tylko wyjątkowo, jako skuteczny system jest mrzonką Humanitaryzm wobec przestępców i potrzeba ich resocjalizacji - to główne hasła naszych humanitarystów, I z zapałem wzywających do I zwycięskiego ataku przeciw...38
  • Giełda7 lis 2004Hossa Świat Silni jak stal Ispat International NV, firma wchodząca w skład hinduskobrytyjskiej Grupy LNM, chce przejąć LNM Holdings NV, a następnie przeprowadzić fuzję z International Steel Group Inc. Powstanie największy koncern stalowy świata o...40
  • Ciastkarnia Belki7 lis 2004Przy prywatyzacji PKO BP gangsterzy mogli wyprać kilkadziesiąt milionów złotych Już niedługo liczba zwolenników rządu Marka Belki powiększy się prawie o 250 tys. osób! Rząd kierowany przez profesora ekonomii (uważającego się za liberała)...42
  • Koncesja na mafię7 lis 2004Nasze afery paliwowe sprowokowało Ministerstwo Finansów Stefan Kisielewski stwierdził kiedyś, że socjalizm to ustrój, który bohatersko zmaga się z problemami nie znanymi w ogóle w kapitalizmie. Ta myśl Kisiela pasuje jak ulał do zmagań organów...46
  • Szanghaj w Tatrach7 lis 2004Słowacja wygrywa z Polską, bo realizuje plan Balcerowicza Słowacy poczuli zapach pieniędzy. Wystarczy wejść do domu towarowego Jednota w centrum Trnavy, aby się poczuć jak w Polsce w połowie lat 90. Schowany za postmodernistyczną bryłą domu...50
  • Balcerowicz wprost - Choroba ustrojowa7 lis 2004Polskie klony Łukaszenki mają tym większe szanse, im więcej ludzi uwierzy, że w socjalizmie żyło się dostatnio Jeżeli nie jesteśmy zwolennikami poglądu, że świat wygląda tak, jak my sobie to wyobrażamy, musimy uznać, iż nasz odbiór rzeczywistości...56
  • 2 x 2 = 4 - Zezowate szczęście7 lis 2004Oskar Lange usiłował ulepszyć to, co było nie do naprawienia: komunistyczną gospodarkę planową Sto lat temu urodził się Oskar Lange, ciekawa i w istocie jakże tragiczna postać ekonomii XX wieku. Niezwykle zdolny ekonometryk, statystyk i teoretyk...58
  • Supersam7 lis 2004Salon na kółkach Chrysler voyager jest jednym z najpopularniejszych vanów świata. Jego nowy model grand, z najmocniejszą wersją silnikową o pojemności 3,3 l i napędem na cztery koła, osiąga moc 174 KM i rozpędza się do 179 km/h....60
  • Władza inteligencji7 lis 2004Wyborcy Platformy Obywatelskiej są inteligentniejsi od sympatyków Samoobrony wynika z Narodowego Testu Inteligencji Czy wąsy mogą mieć wpływ na poziom inteligencji? Gdyby brać serio wyniki Narodowego Testu Inteligencji w TVN (patronat "Wprost"),...64
  • Mason ofiarny7 lis 2004Polscy masoni to nie delegatura światowego rządu, lecz nic nie znaczący klub towarzyski Wiemy już, gdzie się mieści jedno z centrów dyspozycyjnych światowego rządu. Miejsce wybrano bardzo sprytnie - to pałac w prowincjonalnej wielkopolskiej...68
  • U babyniu i zajdy7 lis 2004Polskie słowo "fasola" przeniknęło nawet do dialektu Żydów sefardyjskich Porównanie języków polskiego i jidysz udowadnia, że choć obydwa rozwijały się obok siebie, ich wzajemny wpływ był ograniczony. W pewnym sensie źródłem jidysz jest język...72
  • Makłowicz do Bikonta, Bikont do Makłowicza - Gdzieś Hiszpania za górami7 lis 2004Piotrusiu! Piszę do Ciebie te słowa z motelu przy autostradzie koło Piacenzy we Włoszech. Dzień miałem dość męczący, bowiem rozpocząłem go jeszcze w Barcelonie. Szybka jazda bez zbaczania z głównych szlaków, zatem wrażenia kulinarne żadne, z...74
  • Druga płeć - Sól z pieprzem7 lis 2004Czy to tylko iluzja, czy słuszne przekonanie, że mimo wszystkich różnic istnieje jakieś wspólne "my"? My, kobiety. Całkiem niedawno poproszono Johna F. Kerry`ego, by w odpowiedniej ankiecie wpisał kolor swoich włosów. Po chwili zastanowienia...75
  • Operacja "Ucieczka Mikołajczyka"7 lis 2004Prezesowi PSL udało się zbiec z Polski, chociaż cały czas szpiegowało go 30 bezpieczniaków76
  • Know-how7 lis 2004Ostrożnie ze zgagą Zażywanie leków zmniejszających kwaśność soku żołądkowego może być niekorzystne dla zdrowia. Holenderscy lekarze z Universitair Medisch Centrum St Radboud w Nijmegen wykazali, że osoby stosujące takie preparaty o 27 proc....80
  • Nie ujdzie płazom7 lis 2004Gwałtownie ubywa żab zwinek, traszek grzebieniastych i żab trawnych Płazy były świadkami pojawienia się i wyginięcia dinozaurów. Teraz - podobnie jak tyranozaury i brontozaury przed milionami lat - znikają w niepokojącym tempie. W ostatnich...82
  • Wilcza choroba7 lis 2004Zawał serca może być wynikiem autoagresji organizmu Najpierw na skórze twarzy pojawia się charakterystyczny rumień w kształcie motyla, nadający choremu wygląd wilka. Później zaatakowane mogą zostać niemal wszystkie stawy, tkanki i narządy...86
  • Planeta hobbitów7 lis 2004Rewolucja w ewolucji człowieka Hobbici, opisywani w podaniach ludowych i spopularyzowani przez Tolkiena, nie byli wyłącznie legendą. Na indonezyjskiej wyspie uczeni znaleźli szczątki istot ludzkich, które miały metr wzrostu i do niedawna żyły...88
  • Bez granic7 lis 2004Defilada Było jak za dawnych, dobrych (sowieckich) czasów. Na Chreszczatyku, głównej ulicy Kijowa, z okazji 60. rocznicy wyzwolenia Ukrainy spod okupacji niemieckiej pojawili siź żołnierze w galowych mundurach. Co prawda, byli to...90
  • Stawka większa niż Biały Dom7 lis 2004Kilkanaście tysięcy republikańskich i demokratycznych prawników czeka na sądową dogrywkę po wyborach Amerykanie mówią otwarcie: prezydentura USA to najważniejsze polityczne stanowisko świata. To pozycja głowy państwa, szefa władzy wykonawczej i...92
  • Stany Rozdzielone Europy7 lis 2004Tylko zamrożenie integracji może uratować Unię Europejską Koniec świata. Pedały mają większość w Europie - oznajmił włoski minister Mirko Tremaglia na wieść o odrzuceniu przez Parlament Europejski kandydatury Rocco Buttiglionego na komisarza UE -...96
  • Unia kompromisu7 lis 2004Rozmowa z José Manuelem Barroso, nowym przewodniczącym Komisji Europejskiej98
  • Kidnaping show7 lis 2004Teresa Chalifa została porwana czy tylko gra rolę porwanej? Porwana w Iraku Polka nie jest naiwną wolontariuszką, której apel o uwolnienie poruszy serca rodaków, jak stało się w wypadku Włoszek Simony Pari i Simony Torretty. Wygląda też na to, że...100
  • Okopy ziemi obiecanej7 lis 2004Ewangelicy są bardziej izraelscy od Izraelczyków Gdy niedawno z okazji święta Sukkot chrześcijanie skupieni w ewangelickiej organizacji Skrzydła Orła zorganizowali w stolicy Izraela wielką demonstrację pod hasłem "Kochamy starszych braci",...102
  • Menu7 lis 2004MENU WYDARZENIA KRÓTKO PO WOLSKU Encyklopedia głupoty Ukazała się "Encyklopedia głupoty" Matthijsa van Boxsela. I dobrze, choć wydaje mi się, że jak na książkę o głupocie jest zbyt mądra. Poza tym, po co taką encyklopedię...104
  • Koniec świata prezenterów7 lis 2004Muzyczni gawędziarze radiowi trafiają do lamusa - tak jak wodzireje z czasów Michała Bałuckiego Gdy John Peel, najsłynniejszy na świecie radiowy prezenter muzyczny, zmarł kilka dni temu na atak serca, była to śmierć wręcz symboliczna. Wraz z...108
  • Biedny Hitler patrzy na upadek7 lis 2004"Macie, czego chcieliście, przecież sami nas wybraliście" - mówi Niemcom filmowy Goebbels Adolf Hitler zjada makaron w sosie pomidorowym, chwali kucharkę za "świetny posiłek", czyści zęby, głaszcze psa, zabija się razem...112
  • Ucieczka od Bridget7 lis 2004Helen Fielding porzuciła swoją bohaterkę, mimo że jeszcze długo mogłaby na niej zarabiać miliony Bridget Jones przechodzi do historii. Nie znaczy to, że tłustawa, naiwna i roztrzepana postać, z którą identyfikują się miliony kobiet na świecie,...116
  • Ueorgan Ludu7 lis 2004Kandydat najbardziej kompetentny AŁGAN0W NA PREZYDENTA Wybory prezydenckie za rok i "UL" proponuje bezkonkurencyjnego kandydata - Włodzimierza Ałganowa. Ma wąsy jak Wałęsa, a gra w tenisa jak Kwaśniewski. Tego ostatniego przewyższa...120
  • Skibą w mur - Czas notatek7 lis 2004Z badań naukowców wynika, że wszyscy chcą czytać poezję anonimowych agentów wywiadu Wydarzeniem kulturalnym jesieni jest z pewnością pojawienie się nowego gatunku literackiego zwanego tajną notatką. Czytanie tajnych notatek zrobiło się ostatnio...122