Pastwisko czarnej owcy

Pastwisko czarnej owcy

Dodano:   /  Zmieniono: 
W poszerzonej Unii Europejskiej możemy udawać Greka

16 kwietnia na Akropolu mają zostać podpisane traktaty otwierające 10 krajom drogę do Unii Europejskiej. Unijny enfant terrible stanie się akuszerem kolejnego rozszerzenia wspólnoty, które doda splendoru greckiej prezydencji. Gdy poprzednio (w 1994 r.) Grecja przejmowała rotacyjne przewodnictwo w unii, o splendorze nie było mowy, odezwały się za to głosy sprzeciwu. Grecja była pierwszym krajem w Unii Europejskiej, o którym mówiono, że może zostać z niej wyrzucony. W 1990 r. Jacques Delors, były przewodniczący Komisji Europejskiej, powątpiewał w sens pozostania praojczyzny Platona w rodzinie państw europejskich. Dziś ten sam Delors mówi, że Grecja to w unii "przypadek sukcesu".

Greków ziemia obiecana
Historia ponad 20 lat integracji kraju, który właśnie przejął przewodnictwo w UE, dowodzi, że strumień finansowej pomocy płynący z Brukseli nie wystarczy, by dogonić państwa lepiej rozwinięte. Grekom zaczęło się to udawać dopiero wtedy, gdy zrozumieli, że przede wszystkim sami muszą się ostro zabrać do roboty. Realna groźba pozostania za burtą zmobilizowała ich do zmian. Grecja wciąż jest najbiedniejszym państwem piętnastki, należy jednak do strefy euro, a jej wzrost gospodarczy (około 4 proc. w ubiegłym roku) jest dwa razy wyższy od unijnej średniej. Inwestorzy zagraniczni przestali się obawiać nagłych zmian w polityce gospodarczej czy wahań kursu waluty po tym, jak euro zastąpiło nie budzącą zaufania drachmę. Analitycy giełdowi, maklerzy i bankowcy zaczynają nadawać ton w życiu gospodarczym kraju, usuwając w cień działaczy związkowych z wielkich państwowych zakładów.
Przystąpienie do unii walutowej było niczym "wejście do ziemi obiecanej monetarnej stabilności i solidnej polityki gospodarczej, nie wspominając o czysto politycznych korzyściach bycia członkiem zaawansowanej eurostrefy" - twierdzi prof. George Pagoulatos z Wydziału Międzynarodowych i Europejskich Studiów Ekonomicznych Ateńskiego Uniwersytetu Ekonomii i Biznesu, a zarazem autor raportu poświęconego Grecji u progu jej prezydencji w unii. Zdaniem prof. Pagoulatosa, Unia Europejska stała się najważniejszą siłą sprawczą greckiej transformacji społeczno-politycznej, gospodarczej i instytucjonalnej. O sukcesie tego państwa najlepiej świadczy głosowanie nogami: głównie w ostatnim dziesięcioleciu do kraju, który był tradycyjnie eksporterem siły roboczej, napłynęło prawie milion imigrantów!

Rachuby na mannę z Brukseli
Przez wiele lat od czasu przystąpienia w 1981 r. do zjednoczonej Europy (wówczas Wspólnot Europejskich) Grecja uchodziła za czarną owcę w gronie integrujących się państw. Kilka miesięcy po wejściu do wspólnoty władzę objął rząd socjalisty Andreasa Papandreu, prowadzący politykę kwestionowania zasad integracji. Grecy naiwnie liczyli, że członkostwo przyniesie im mannę z nieba. Bez żenady wyciągali rękę po kolejne miliardy ecu (poprzednika euro) z brukselskiej wspólnej kasy, ignorując zalecenia Komisji Europejskiej o konieczności reform i przyjmowania unijnych standardów. Potraktowali wspólną Europę jak darmowe pastwisko, gdzie można się najeść do syta, nie dbając o to, co będzie z nim dalej. Zaspokajanie doraźnych potrzeb wzięło górę nad strategią długofalowego rozwoju gospodarczego, zupełnie inaczej niż w Hiszpanii, która przystąpiła do unii pięć lat po Grecji, startując z podobnego pułapu, ale szybko ją wyprzedziła pod względem rozwoju. Ateny zresztą szantażowały Brukselę i w zamian za zgodę na przystąpienie Hiszpanii oraz Portugalii otrzymały dodatkowe miliardy ecu pomocy.
Dotacje unijne (3-4 proc. netto greckiego PKB rocznie) Grecy po prostu konsumowali. Mimo pieniędzy z funduszy pomocowych grecka gospodarka nie tylko nie doganiała unijnej, ale dystans zaczął się powiększać. Miliardy przeznaczano na ochronę nierentownych przedsiębiorstw przed szokiem unijnej konkurencji. Sporo pieniędzy wydano na podtrzymanie skrajnie scentralizowanego systemu rządzenia państwem. Rozkwitała nieudolna biurokracja, korupcja i klientelizm, który ma w Grecji głębokie kulturowe podłoże. Liczący się politycy mają setki chrześniaków, a urzędy publiczne trudno uwolnić od rozmaitych pociotków wpływowych osób.
Grecy zasłynęli w unii specyficznym sposobem realizacji publicznych inwestycji: dyskutować tak długo nad projektem, aż pieniądze na ten cel wyparują gdzieś w tajemniczy sposób. W sektorze prywatnym nie było lepiej. Szara strefa wciąż obejmuje ponad 35 proc. gospodarki. W greckich firmach, jak zauważa autor mającej się ukazać książki o Grecji dr Tadeusz Czekalski, historyk z Uniwersytetu Jagiellońskiego, kierownik Studiów Bałkanistycznych, nie ma kultu przedsiębiorczości. "O awansie znacznie częściej decyduje stopień zaufania do danej osoby niż jej kompetencje, doświadczenie czy wydajność" - twierdzi Czekalski. Poradniki dla zagranicznych inwestorów zalecają cierpliwość wobec marnotrawienia czasu. Właściciele sklepów często zamykają je na kilka godzin, by w tym czasie spokojnie dyskutować ze znajomymi w pobliskim kafenionie.

Euroodprawa
Otrzeźwienie przyszło, gdy w końcu ubiegłej dekady Grecji odmówiono prawa wejścia do strefy euro, co groziło pogorszeniem konkurencyjności gospodarki i utratą resztek zaufania zagranicznych inwestorów. Żaden inny kraj spośród tych, które zgłosiły chęć przystąpienia do unii walutowej, nie spotkał się z taką odprawą, choć nie tylko Grecy mieli problemy z dotrzymaniem warunków gospodarczych. Ostatecznie Grecy przystąpili do strefy euro dwa lata później niż inni, po gruntownej zmianie polityki gospodarczej. Rząd premiera Kostasa Simitisa zreformował finanse publiczne (zdusił inflację i deficyt budżetowy), prywatyzował państwowe firmy, skuteczniej ściągał podatki i zaczął uzdrawiać system wykorzystywania unijnej pomocy.

Niechciane dziecko UE
Grecja - obok Portugalii - pozostaje najbiedniejszym krajem unii, ale jej wzrost gospodarczy jest dwa razy większy niż średnia w pozostałych państwach członkowskich. Często mówiono, że Grecy nie pasują do Europy Zachodniej ze swym prawosławnym dziedzictwem, zgodnie z granicami cywilizacji, jakie wyrysował Huntington. Co bardziej złośliwi wypominali im nawet, że są "biali, ale nie całkiem". Zdaniem prof. Pagoulatosa, Grecy nauczyli się już identyfikować swój narodowy interes z silną, pokojową i dobrze prosperującą unią.
Jak przyznaje Nikolas Vakakis, sekretarz ambasady greckiej w Brukseli, jego krajowi trudno było się pozbyć wizerunku niechcianego dziecka unii. Właściwie, kraj nadal jest na cenzurowanym. Podstawy wzrostu gospodarczego mogą się okazać nietrwałe - zależy on w głównej mierze od funduszy z Brukseli (tyle że lepiej niż dawniej wykorzystywanych), które zmniejszą się po roku 2006, gdy część pieniędzy zostanie przeznaczona na wspomaganie nowych członków. Drugim motorem rozwoju jest napływ inwestycji w związku z Igrzyskami Olimpijskimi w Atenach w 2004 r. Tymczasem rząd ma jeszcze parę twardych orzechów do zgryzienia, wśród których najtwardszym będzie chyba reforma najbardziej szczodrego systemu emerytalnego w Europie, na razie blokowana przez związki zawodowe. Szansę na podtrzymanie koniunktury Grecy widzą w rozwoju regionu - jako jedyny na razie kraj bałkański będący członkiem unii chcą się stać lokomotywą gospodarczą regionu. Już w 2006 r. do unii mogą wejść Bułgaria i Rumunia. Greccy budowlańcy i bankierzy ostrzą sobie zęby na to, by pomóc im wydawać pieniądze, które napłyną z Brukseli. Taki pomysł jeszcze kilka lat temu doprowadziłby Delorsa do białej gorączki, ale dziś Grecy naprawdę już to potrafią.
Więcej możesz przeczytać w 3/2003 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 3/2003 (1051)

  • Wprost od cztelników19 sty 2003Listy od czytelników3
  • Atak klonów19 sty 2003Zamiast powoływać specjalną komisję sejmową do zbadania afery Rywina, powinniśmy zaprosić do Polski agentów Muldera i Scully z "Archiwum X".3
  • Peryskop19 sty 2003Obrońca prokurator Jeżeli dane uzasadniają dostatecznie podejrzenie, że czyn popełniła określona osoba, sporządza się postanowienie o przedstawieniu zarzutów, ogłasza je niezwłocznie podejrzanemu i przesłuchuje" - stanowi art. 313...8
  • Dossier19 sty 2003ALEKSANDER KWAŚNIEWSKI, prezydent RP "Gdybym ja do prokuratora szedł z każdą zasłyszaną plotką, to pół Warszawy miałoby już kłopoty. Gdybym mówił to, co słyszę o różnych sytuacjach rodzinnych, to ćwierć Warszawy byłoby...9
  • Z życia koalicji19 sty 2003Nie ma co, kto mieczem wojuje, ten od miecza ginie. Jeśli prawdą jest, że za aferą Rywina stoi ta osoba, co to wszyscy wiedzą, że z panem premierem bardzo się lubi, to dostanie za swoje. Po Warszawie krąży plotka, którą chce ponoć...10
  • Z życia opozycji19 sty 2003Boski Tadeo Iwiński narzekał w TVN 24, jakie to teraz straszne czasy nadejdą. Po tym jak Michnik ujawnił kasetę z nagranym potajemnie Rywinem. - Oj, strasznie będzie - frasował się Tadeo. - Ludzie nie będą sobie ufać, będzie szukanie...11
  • SPISKOWA TEORIA DZIEJÓW19 sty 2003Felieton Marka majewskiego12
  • Playback19 sty 200312
  • Niebezpieczny Watykan19 sty 2003Watykan, najmniejsze państwo na świecie (527 obywateli), jest krajem o jednym z najwyższych wskaźników przestępczości. Większość popełnianych tu przestępstw to kradzieże, tyle że ponad 90 proc. z nich nie jest zgłaszana albo zajmuje się...12
  • Fotoplastykon19 sty 200314
  • Poczta19 sty 2003Polski model grecki? Słuchając medialnych doniesień o efektach rozmów w Kopenhadze w sprawie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej przeciętny obywatel może dojść do wniosku, że w kraju jest tylko jedna licząca się grupa zawodowa -...16
  • Kadry19 sty 200317
  • Kontratak kanclerza19 sty 2003Kto chce obalić Leszka Millera?18
  • Porywacze Europy19 sty 2003Ludzie Człowieka Roku 2002: Leszek Miller i Günter Verheugen22
  • Porywacze Europy - zdjęcia19 sty 2003Zdjęcia: Z. Furman, K. Mikuła, K. Pacuła, M. Stelmach22
  • Terror City19 sty 2003Ponad sto miejscowości w Polsce terroryzują lokalne gangi26
  • Ranking komend policji19 sty 2003Najlepiej pracuje policja w Poznaniu, Wrocławiu, Gdańsku i Lublinie28
  • Bolszewicy sejmowi19 sty 2003Niech posłowie sfinansują mieszkania zastępcze dla tych, którzy nie będą płacić czynszu32
  • Ryzykowna licytacja19 sty 2003Liderzy prawicy muszą w jakiś sposób odwojować przynajmniej część swego europejskiego ojcostwa35
  • Giełda i wektory19 sty 2003Hossa Świat John Wayne Wall Street Eliot Spitzer, prokurator stanu Nowy Jork, został Człowiekiem Roku tygodnika "Sunday Times". Spitzer oskarżył o nadużycia m.in. Merrill Lynch, Credit Suisse First Boston, Citigroup, Morgan Stanley i...36
  • Biobubel19 sty 2003Po 1 lipca 2003 r. polscy rolnicy zaczynają objeżdżać mercedesami paliwonośne pola rzepaku i żyta. Sto, trzysta, siedemset tysięcy bezrobotnych, którzy znaleźli pracę na wsi, głosuje na PSL. Do budżetu co roku płynie dodatkowe 3 mld zł z podatków...38
  • Krew, pot i maybach19 sty 2003Dlaczego nie da się zreformować Kołodki i naszego systemu podatkowego46
  • Orły i sępy19 sty 2003Najlepsi i najgorsi menedżerowie świata według magazynu "Business Week"50
  • Silnik i demokracja19 sty 2003Ustawa o biopaliwach to przykład, jak doraźna parlamentarna większość nie liczy się z większością społeczeństwa54
  • Degrengolada stronnictwa19 sty 2003PSL odcina wieś od rynku55
  • Supersam19 sty 2003Słodka Rossellini "Isabella" kusi swoją energią, jest ucieleśnieniem bogactwa i nowoczesności - opisuje swój nowy zapach aktorka Isabella Rossellini. Ta słodka, kwiatowo-orientalna kompozycja pachnie tajemnicą, w sam raz na...56
  • Bądź polecony!19 sty 2003Rekomendacja staje się ważniejsza niż dyplom58
  • Biblia dla naiwnych19 sty 2003Poradniki przedstawiają sztuczny świat ze sztucznymi problemami i w taki sam sposób jerozwiązują62
  • Bikont do Makłowicza, Makłowicz do Bikonta - Czciciele bloku19 sty 2003Drogi Przyjacielu! Jak co roku prasa gwiazdkowo-noworoczna przyniosła wiele ciekawych wiadomości, a między innymi tę, że ulubionym deserem ministra Jerzego Szmajdzińskiego jest blok waniliowy. Ciekaw jestem, czy miałeś kiedykolwiek do czynienia...64
  • Jubileusz salonów19 sty 2003To dobrze, że w kraju Leppera wychodzą "Zeszyty Literackie" z podpisem "Warszawa - Paryż65
  • Terenowe limuzyny19 sty 2003SUV-y to najlepiej sprzedające się obecnie samochody na świecie66
  • Babcioterapia19 sty 2003Wnuki wychowywane przez babcie żyją dłużej68
  • Druga płeć - Augusta National Golf Club19 sty 2003Jeśli są już "Monologi waginy", to i przeforsowanie teorii warg sromowych wydaje się możliwe. Tylko po co?69
  • Hetman śmierci19 sty 2003Wiosną 1653 r. na pogrążone w wojnie domowej wschodnie kresy Rzeczypospolitej wkroczyła ośmiotysięczna polska dywizja. Na najechanej przez Polaków Bracławszczyźnie nie było jednak większych oddziałów Bohdana Chmielnickiego ani tatarskich czambułów.70
  • Know-how19 sty 2003Słoneczna politechnika Fasada gmachu Wydziału Elektroniki Politechniki Warszawskiej zostanie wkrótce pokryta powłoką fotowoltaiczną. Utworzą ją moduły przetwarzające promienie słoneczne na prąd elektryczny. Na świecie ilość energii...73
  • Zabójca w głowie19 sty 2003Złość, gniew i wrogość grożą śmiercią. Stres prowadzi do licznych chorób: zapalenia stawów, nadciśnienia i nowotworów.74
  • Do DNA ludzkości19 sty 2003Pojęcie "rasa" zyskało podstawy naukowe78
  • Hartowanie kurzem19 sty 2003Częste infekcje służą zdrowiu80
  • Bez granic19 sty 2003Europa poniżej zera Fala mrozów przetoczyła się przez całą Europę. We Włoszech i Francji z zimna zmarło kilkanaście osób. Hiszpanie przygotowują się na wielkie śnieżyce. Na Ukrainie kilkadziesiąt miejscowości zostało pozbawionych...82
  • Wojna światów19 sty 2003Trzeba zadbać o to, by każde życie poświęcone terroryzmowi było życiem zmarnowanym84
  • Trojański koń saudyjski19 sty 2003Atak na Irak może nastąpić dopiero po powrocie z Mekki dwóch milionów muzułmanów88
  • Pastwisko czarnej owcy19 sty 2003W poszerzonej Unii Europejskiej możemy udawać Greka90
  • Książątka kapitalizmu19 sty 2003Dzieci chińskich komunistów zdobywają na Zachodzie doświadczenie, by w przyszłości przeistoczyć się z dzieci prominentów w prawdziwych kapitalistów.92
  • Prezydent akrobata19 sty 2003Moskiewski trop Przeciwnicy nowego prezydenta, między innymi były premier Andrius Kubilius, oskarżają go o finansowanie kampanii wyborczej z rosyjskiego kapitału.94
  • Cytat dyplomatyczny - Tak i nie19 sty 2003Program polityczny środowiska Radia Maryja nie jest "pochodną", lecz raczej zaprzeczeniem Ewangelii95
  • Menu19 sty 2003Polska Janda jubileuszowa Pięćdziesiąte urodziny i 25-lecie pracy zawodowej Krystyna Janda uczciła rolą Arkadiny w "Mewie" Czechowa. Gra utalentowaną aktorkę, gwiazdę, co obie panie niewątpliwie łączy. Dlaczego jednak Arkadina Jandy jest...96
  • Steczkowska szoł19 sty 2003Sylwester Latkowski obnaża miernotę estradowego towarzystwa wzajemnej adoracji100
  • Płyty Kuby Wojewódzkiego19 sty 2003BETH GIBBONS & RUSTIN MAN Out of Season Wokalistka Portishead, formacji wiecznie nienasyconej w poszukiwaniach, oraz jeden z dźwiękowych malarzy bajkowej grupy Talk Talk, to musi być uczta dla zmysłów. I choć album sprzedaje się na...103
  • Sztuka cierpienia19 sty 2003Teatr i film pomagają zrozumieć chorobę i uzależnienie104
  • Perły do lamusa?19 sty 2003"Porozmawiaj z nią" mówi nam: jest rodzaj miłości, uważany za nienormalny, który może być prawdziwą miłością106
  • Co-media - Kliknijcie i módlcie się19 sty 2003Niedawno pewna moja znajoma stwierdziła, że w jednej chwili stała się bezideowa, bo zgubiła telefon tej właśnie sieci. I w gruncie rzeczy ta blondynka miała rację. W dawnych czasach ludzie różnili się wyznawanymi religiami, dziś różnią się...108
  • Ściganci19 sty 2003Mrozy przyszły takie, jakich od lat nie pamiętam, a zimy na Mazurach za mojego dzieciństwa były takie, że pękały drzewa w sadach i lasach108
  • Organ Ludu19 sty 2003TRYBUNA PRZYMIERZA MIĘDZY DAWNYMI A MŁODYMI109
  • Gangsta rap, czyli zmniejszanie19 sty 2003Płyta z głosem Rywina i ostro rapującym Michnikiem mogłaby się okazać hitem karnawału. Niestety, nagrania wysłucha tylko prokurator110