Wzorzec z Dublina

Dodano:   /  Zmieniono: 
Irlandzki patent na sukces to połączenie narodowego interesu z globalizacją
Przykład Irlandii miał być w szeroko rozpowszechnianej propagandzie proeuropejskiej koronnym dowodem na to, że wejście do Unii Europejskiej oznacza niejako samo przez się olbrzymi sukces gospodarczy. Mimo rozlicznych przeszkód - dawano do zrozumienia. Jakich przeszkód? Tzw. ultrakatolicyzmu Irlandii (jako wyznania dominującego w tym kraju, mającego jakoby pozostawać w sprzeczności z etosem pracy i blisko związanego z dążeniami niepodległościowymi). Ponadto wskazywano mentalność społeczeństwa chłopskiego i gospodarkę o bardziej rolniczym charakterze niż w krajach rozwiniętych; do tego dochodziły geopolityczne perturbacje z wielkim bratem tuż za granicami.
Cóż tymczasem tak naprawdę sprawiło, że Irlandia stała się krajem gospodarczej prosperity? Jaką rolę odegrały integracja i fundusze strukturalne w ekonomicznym sukcesie Irlandii?

Amerykańska wyspa irlandzka
Irlandia od 1983 r. pozyskiwała coraz więcej inwestycji zagranicznych, szczególnie amerykańskich. W 1997 r., kiedy ich wartość osiągnęła szczyt, wynosiły one aż 17 proc. wszystkich inwestycji amerykańskich na świecie. Oczywiście, przyczyniły się do tego wpływy diaspory irlandzkiej w USA oraz to, że w Irlandii obowiązuje język angielski. Nie były to jednak najważniejsze przyczyny. W raporcie rocznym Departamentu Stanu USA z 2002 r., dotyczącym warunków inwestowania na świecie, czytamy, że "znaczna część [irlandzkiego] prawa podatkowego, prawa pracy, ochrony środowiska czy ochrony zdrowia jest zgodna z dyrektywami Unii Europejskiej i nie zniechęca do podejmowania inwestycji. Procedury biurokratyczne są zwykle przejrzyste i rozsądnie wdrażane". W tym samym czasie ten sam raport przedstawiał sytuację w Polsce w bardzo gorzkich słowach: "Rząd przyznaje, że jego polityka nie jest tak jasna, jak być powinna, a komplikacje biurokratyczne, z jakimi styka się biznes, się nie zmniejszają. Inwestorom krajowym i zagranicznym kłopoty sprawiają przede wszystkim brak pewności prawa oraz wysoki poziom regulacji. (…) Inwestorzy muszą się dostosowywać do różnych przepisów prawa podatkowego, prawa pracy, zdrowia i ochrony środowiska. Skargi najczęściej dotyczą niejasności w prawie i drakońskich kar za małe pomyłki". Mimo wprowadzania zasad wspólnego rynku Polska miała ponad cztery razy wyższy średni poziom ceł na granicach niż Irlandia, która w opinii miesięcznika "Foreign Policy", "była najbardziej zglobalizowaną gospodarką świata".
Na wizerunek Irlandii jako "najbardziej zglobalizowanej gospodarki świata" bez wątpienia istotny wpływ wywarło konsekwentne obniżanie obciążeń podatkowych oraz ograniczanie wydatków publicznych. W Irlandii w roku 2002 wynosiły one 30,6 proc. PKB, podczas gdy w Polsce - 45 proc. PKB. W Irlandii podatki od dochodów osobistych są podobne jak u nas, ale od firm irlandzki fiskus żąda tylko 12,3 proc.
Wszystko to daje Irlandii piąte miejsce w światowym rankingu wolności gospodarczej opracowanym przez "Wall Street Journal" i Heritage Foundation. Polska znajduje się na 66. miejscu tej listy.

Dużo dzieci, mało korupcji
Niski poziom wydatków budżetu jest związany m.in. z korzystną strukturą demograficzną na Zielonej Wyspie. Irlandczycy to wciąż stosunkowo młode społeczeństwo o dużej liczbie osób czynnych zawodowo, nie wymagających opieki państwa z powodu starszego wieku lub kalectwa. Względna sekularyzacja życia i aktywizacja zawodowa kobiet wciąż nie wpłynęły na zmniejszenie się znaczenia macierzyństwa na wyspie. W 2001 r. Irlandia odnotowała przyrost naturalny w wysokości 7,1 promila, podczas gdy w Polsce ten sam wskaźnik wynosił 0,1 promila. Jeszcze w 1990 r. te wartości były porównywalne (Irlandia - 6,1 promila, Polska - 4,1 promila). Niski przyrost naturalny to bomba z opóźnionym zapłonem, która może uniemożliwić sukces gospodarczy Polski. Ten właśnie czynnik społeczny najpoważniej zagraża naszym możliwościom minimalizowania wydatków i koniecznym reformom.
Poziom wydatków rządu i kosztów administracji jest także - rzecz jasna - związany ze skalą korupcji, w tym z wyłudzaniem świadczeń. Według Transparency International, światowej organizacji zajmującej się badaniem korupcji, w 2002 r. Irlandia zajmowała 23. miejsce na świecie pod względem "czystości państwa". W tym samym czasie Polska znajdowała się na 45. miejscu, gorsze lokaty miało tylko kilka krajów europejskich.



Prymus integracji
Oczywiście sukces Irlandii nie był bez związku z procesem integracji europejskiej. Pieniądze uzyskiwane z funduszy strukturalnych i otwarcie rynku mogły jednak przynieść oczekiwane korzyści tylko przy wprowadzeniu reform wewnętrznych, które pozwoliły Irlandii rozsądnie wykorzystywać szanse związane z jednolitym rynkiem europejskim i bezpośrednie transfery pieniędzy, jakie wiązały się z wejściem do UE.
Holenderski Tinbergen Institute w raporcie o funduszach strukturalnych ("Fertile Soil for Structural Funds?"), analizując dane gospodarcze 13 krajów unii, również podkreśla wagę rozwiązań wewnętrznych dla skuteczności polityki europejskiej. "Fundusze strukturalne są najsilniej wykorzystywanym instrumentem Unii Europejskiej w stymulowaniu wzrostu gospodarczego i procesu konwergencji" - piszą autorzy raportu. "Nasz raport przedstawia stopień efektywności wykorzystania funduszy strukturalnych w krajach unii. Pokazujemy, że zasadniczo nie są one efektywne. W krajach z dobrym systemem instytucjonalnym fundusze strukturalne przynoszą jednakże korzyści. Ten efekt jest uzyskiwany przy spełnieniu wielu różnych warunków, jak otwartość, jakość administracji, niski poziom korupcji i dobre wskaźniki dotyczące zarządzania" - stwierdzili Sjef Ederveen, Henri L.F. de Groot i Richard Nahuis z Tinbergen Institute, wskazując Irlandię jako pozytywny przykład.

Impuls determinacji
Rządząca Irlandią niemal nieprzerwanie od roku 1962 Fianna Fail, partia, która doprowadziła do zmian w niegdyś pasywnej polityce gospodarczej Irlandii, wprowadziła Zieloną Wyspę najpierw do strefy wolnego handlu z Wielką Brytanią (1965 r.), następnie do EWG (1973 r.), w tym samym czasie realizując szeroko zakrojony program reform wewnętrznych. Było to możliwe dzięki wyjątkowo stabilnemu systemowi politycznemu oraz zdolności dokonania fundamentalnych zmian przez wszystkich uczestników życia gospodarczego Irlandii - w tym przez związki zawodowe i organizacje gospodarcze. Z powodów oczywistych jest to dla nas doświadczenie odległe.
Społeczeństwo irlandzkie było skłonne do głębokich przeobrażeń lat 70. głównie z powodu zmęczenia pogłębiającym się kryzysem, który jest dziś także udziałem Polski. Wrażenie ucieczki świata Zachodu, świadomość niknących szans w procesie cywilizacyjnego rozwoju przyniosły swego rodzaju impulsy desperacji i determinacji, skłaniające do obrania kursu na liberalizm. Politykom Fianna Fail wystarczył zaś zmysł obserwacji i prosty wniosek: irlandzki patent na sukces to połączenie narodowego interesu z globalizacją.
Więcej możesz przeczytać w 2/2004 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 2/2004 (1102)

  • Wprost od czytelników11 sty 2004Listy od czytelników3
  • Na stronie - Nicea albo Neapol11 sty 2004Gdyby Wyspiański pisał "Wesele" w roku 2003, musiałby umieścić postać polityka.3
  • Peryskop11 sty 2004Ślepe WSI Szóstym wojskowym i piątym agentem Moskwy (na dziewięciu szpiegów Polaków schwytanych od początku lat 90.) jest przyłapany na współpracy z obcym wywiadem oficer Wojska Polskiego. Zatrzymany tuż przed...8
  • Kadry11 sty 200410
  • Jestem, więc piszę - Korpus Byłych Ambasadorów11 sty 2004Obserwacja życia duchowego w Polsce doprowadziła mnie do przekonania, że jedną z najpilniejszych potrzeb społecznych jest powołanie Korpusu Byłych Ambasadorów (w skrócie KBA).11
  • Tragikomiks w odcinkach11 sty 2004Marek majewski12
  • Playback11 sty 200412
  • Cicha noc sylwestrowa11 sty 2004Rok 2004 Polacy witali ciszej i skromniej niż w latach poprzednich. Znacznie mniej zorganizowano ekskluzywnych balów, były też mniej huczne niż zazwyczaj, jak ten w hotelu Sheraton, gdzie zawitali przedstawiciele korpusu dyplomatycznego...12
  • Poczta11 sty 2004List od czytelnika13
  • Z życia koalicji11 sty 2004Pouczającą wielce jest lektura prasy terenowej. W jednej z gazet bydgoskich trafiliśmy na wywody lokalnego grafomana, nazwiska nie pomnimy, specjalizującego się w produkcji szopek noworocznych wystawianych w tamtejszym teatrze. W tym roku na...14
  • Z życia opozycji11 sty 2004W telewizji widzieliśmy Lecha Wałęsę, który wygarnął całą prawdę na temat prezydentury Kwaśniewskiego. W skrócie: są to lata stracone, a obecna głowa państwa niczego nie dokonała. Co za bezczelność. I pomyśleć, że mówi to...15
  • Fotoplastykon11 sty 2004Henryk Sawka - www.przyssawka.pl16
  • EUROKITA11 sty 2004Rok 2003 mógł upłynąć w Polsce pod znakiem Lwa, ale - na szczęście - upłynął pod znakiem Rokity; rok 2003 mógł być Austerlitz dla grupy trzymającej władzę, a był dla niej Waterloo. W roku 2003 nie udało się narzucić Polsce lex Sobotki, wedle...18
  • Twarze Rokity11 sty 2004Jest absolwentem renomowanego V Liceum Ogólnokształcącego im. Augusta Witkowskiego w Krakowie. W 1980 r. jako student trzeciego roku prawa zostaje przewodniczącym Niezależnego Zrzeszenia Studentów na Uniwersytecie Jagiellońskim. 13 grudnia 1981 r....25
  • Wotum zaufania11 sty 2004Dobry, a nawet zły LECH WAŁĘSA, były prezydent Nic złego o Rokicie nie chcę powiedzieć, a nic dobrego nie mogę powiedzieć. Czyściciel JERZY BUZEK, były premier Jan Rokita stał się dla mnie, jak i dla wielu Polaków, symbolem oczyszczania...26
  • Sztab Jana11 sty 2004Model, Kapuśniak, Natalia de Barbaro, Zbigniew Fijak, Krzysztof Krzysztofiak, Krzysztof Kiciński - te przezwiska i nazwiska będą coraz głośniejsze, jeżeli Jan Rokita będzie nadal zyskiwał na politycznym znaczeniu. Razem z Konstantym Miodowiczem,...28
  • Alfabet Rokity11 sty 2004Refleksej o komisji sledczej ds. afery Lwa rywina30
  • Miękkie twarde jądro11 sty 2004Polska powinna się trzymać z daleka od francusko-niemieckiej pogłębiarki unii32
  • Pociąg do dotacji11 sty 2004Mitem jest konkurencja między przewoźnikami kolejowymi na rynkach europejskich34
  • Nałęcz - Feralna trzynastka11 sty 2004Ludzie są bardzo wyczuleni na przywileje władzy, zwłaszcza jeśli od nich samych wymaga się wyrzeczeń35
  • Giełda i wektory11 sty 2004Świat, Polska36
  • Podatek od bezprawia11 sty 2004"Wprost", TVN i Radio Zet wciąż pełnią ostry dyżur dla środowisk biznesu!38
  • Oblężony bastion Balcerowicza11 sty 2004Stabilny pieniądz jest jak zdrowie. Nikt się nie dowie, jak smakuje, zanim się go nie zepsuje. A zepsuć pieniądz bardzo łatwo. Kilku krajom, na przykład Argentynie i Turcji, udało się to po mistrzowsku.42
  • Nagroda Złamanego Grosza11 sty 2004Nagroda Złamanego Grosza44
  • Powrót łajdaka11 sty 2004Przegrał półtora miliarda dolarów, trafił do więzienia, wrócił na salony i znów gra!45
  • Kolumbowie biznesu11 sty 2004Ameryka odkryła największe bogactwo Indii - najtańszych, najlepszych na świecie informatyków!48
  • Załatwione odmownie - ABU?11 sty 2004To że mamy szkodliwego głupka na czele Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, wiedzą prawie wszyscy. A zwłaszcza ci, którzy oglądali poważne miny, jakie stroił minister Barcikowski w państwowej telewizorni, mówiąc, że są dowody...50
  • Supersam11 sty 2004Wielki roamer Tarcza zegarka Competence La Grande firmy Roamer ma aż 44 mm średnicy. Przez przezroczysty dekiel można obserwować pracę sprężynowego mechanizmu Unitas 6497, montowanego zazwyczaj jedynie w zegarkach kieszonkowych. Po nakręceniu...52
  • Jabłkiem w Microsoft11 sty 2004Rywalizacja Billa Gatesa i Steve'a Jobsa ma większy wpływ na rynek komputerowy niż nowe technologie.54
  • Księżna arcypolskości11 sty 200440 lat księżna Maria Krystyna Habsburg nie przyjmowała paszportu żadnego kraju, licząc na powrót do wolnej Polski58
  • Holding Owsiak11 sty 2004Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy to najbardziej efektywne przedsiębiorstwo w Europie.62
  • Makłowicz do Bikonta, Bikont do Makłowicza - Hej, dziewczyno, daj biowino!11 sty 2004Chciałbym poruszyć dziś sprawę, która być może jest dla Ciebie równie oczywista jak niekompetencja obecnego rządu, lecz ogółowi znana jest jeszcze słabiej niż Lepperowi zasady savoire-vivre'u. Otóż, Polska jest krajem, w którym produkuje się wino65
  • Wiktoria poznańska11 sty 2004Czy powstańcy wielkopolscy mogli pójść dalej na zachód?66
  • Know-how11 sty 2004Nie pal, kobieto Kobiety uzależnione od nikotyny są dwukrotnie bardziej niż mężczyźni palacze narażone na raka płuc - wynika z badań radiologicznych prowadzonych przez ostatnie dziesięć lat w Cornell Medical Center w Nowym Jorku. Naukowcy szukali...69
  • Pokolenie fast death11 sty 2004Dzieci są karmione rakotwórczymi produktami70
  • Przeszczep lęku11 sty 2004Czteroletniej Oli Kuś z Płocka lekarze z Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie wszczepili fragment wątroby jej ojca.73
  • Zaraza babilońska11 sty 2004Gorączka Zachodniego Nilu zabiła Aleksandra Wielkiego?75
  • Bez granic11 sty 2004Pechowa Mary "Queen Mary 2", największy i najdroższy pasażerski statek świata, przypłynął do portu Southampton na południowym wybrzeżu Anglii. Witały go tłumy publiczności i flotylla małych jednostek. 8 stycznia, cztery dni przed...76
  • Dżihad szaleńców11 sty 2004Polska z pewnością jest na liście celów Al-Kaidy78
  • Wzorzec z Dublina11 sty 2004Irlandzki patent na sukces to połączenie narodowego interesu z globalizacją82
  • Trzęsienie Italii11 sty 2004Największy czynny wulkan w Europie nie nazywa się Etna, lecz Parmalat84
  • Bułgarski aliant11 sty 2004Sofia umiejętnie lawiruje między Waszyngtonem, Moskwą a Brukselą Pięciu zabitych w Karbali bułgarskich żołnierzy to symbol naszej lojalności i wierności wobec sojuszników - deklaruje premier Bułgarii Symeon Sakskoburggotski. Tuż po zamachu w...87
  • Menu11 sty 2004Książka Szpadą i magią Czy może być coś straszniejszego od hiszpańskiej inkwizycji? Popularny pisarz fantasy Feliks W. Kres udowadnia, że może. W jego alternatywnej wersji XVII-wiecznej Hiszpanii, którą opisuje w cyklu "Egaheer",...88
  • Szaman opery11 sty 2004"Sztuka niczego nie uczy i niczego nowego nam nie obwieszcza" - zapewnia Mariusz Treliński90
  • Kroplówka Hollywood11 sty 2004Meksykanie i Brazylijczycy są bardziej cenieni w fabryce snów niż Polacy94
  • Kino Tomasza Raczka11 sty 2004Władca pierścieni: Powrót króla95
  • Po oczach11 sty 2004Czy laureaci Konkursu im. Krzysztofa Mętraka skończą z wazeliniarstwem polskiej krytyki?96
  • Płyty Kuby Wojewódzkiego11 sty 2004STONE TEMPLE PILOTS97
  • Sława i chała11 sty 2004Recenzje98
  • Balanga w kampusie11 sty 2004Zachodnia proza kampusowa jest zabawna i ironiczna, polska - skłania do samobójstwa Prawdziwe życie i prawdziwa sztuka funkcjonują tylko w kampusie. Od wieków - takie hasło można przeczytać na wielu amerykańskich uniwersytetach. Zespół R.E.M....99
  • System idiotele - Przesądny dzień11 sty 2004W wieżowcu para staromodnie heteroseksualna uprawia seks pozamałżeński. Nagle w zamku drzwi wejściowych słychać chrobot klucza. - To mój mąż! Prędko, skacz przez okno - woła niewierna żona. - Ależ to trzynaste piętro! - powątpiewa kochanek. - Nie...100
  • Świeżo malowane - Witajcie w stolicy11 sty 2004Przyjęło się, że Warszawa gości grupy protestujące. Zjawisko to reguluje mieszkańcom rytm dnia, organizuje ruch uliczny.100
  • Organ Ludu11 sty 2004TRYBUNA PRZYMIERZA MIĘDZY DAWNYMI A MŁODYMI101
  • Skibą w mur - Good bye, izbo11 sty 2004Pojawiają się głosy, że izby wytrzeźwień to instytucje, które masowo łamały prawo człowieka do zachlania się na śmierć102