Europa Trzeciego Świata

Europa Trzeciego Świata

Dodano:   /  Zmieniono: 
Europa bez Ameryki, czyli pogrzeb Unii Europejskiej
Norman Davies
brytyjski historyk

Gdyby Amerykanie wycofali się z Europy, Stary Kontynent stałby się bezbronny. Proces wyjścia wojsk trwałby zapewne kilka lat i przez ten czas Europejczycy musieliby stworzyć własny system obronny. Istnieje co prawda NATO, ale przecież prym w organizacji - pod względem wojskowym i finansowym - wiodą Amerykanie. Zniknięcie USA przyspieszyłoby budowę europejskiego systemu obronnego, który - oczywiście - musiałby być znacznie większy, niż się dziś planuje, a obciążenia finansowe związane z jego tworzeniem musiałyby ponieść wszystkie kraje UE. O wycofaniu się Amerykanów z Europy mówi się już ponad 55 lat i na razie do tego nie doszło. Jeśli nawet obecna administracja zdecydowałaby się na takie posunięcie, następna zapewne by się z niego wycofała. Europa potrzebuje swojego systemu obronnego, który nie będzie konkurencją dla NATO, ale pozwoli utrzymać porządek na własnym podwórku. Amerykanie z kolei oburzają się, że Europejczycy nie chcą łożyć na ich projekt obronny, czyli tarczę rakietową. Gdyby te kwestie stały się powodem wycofania się Amerykanów z Europy, byłby to krok w złym kierunku.


Ami go home!" - krzyczeli demonstranci protestujący w latach 70. przeciwko rozmieszczeniu w Europie rakiet średniego zasięgu. "Amerykanie do domu!" - głosi od lat dyplomacja francuska, żywiąc nadzieję, że pod nieobecność USA francusko-niemiecki tandem zdoła przejąć niepodzielną władzę na kontynencie. Coraz częściej sondaże opinii publicznej pokazują, że w Europie narodził się antyamerykanizm. W Niemczech akceptacja amerykańskiego przywództwa w świecie zachodnim spadła w ostatnim roku z 68 proc. do 45 proc., we Francji zmniejszyła się o połowę (do 27 proc.). Nawet w Holandii - najbardziej "atlantyckim" kraju UE - przywództwo USA akceptuje dziś 57 proc. obywateli, podczas gdy w zeszłym roku taką postawę deklarowało 75 proc. Holendrów.

Argument o nazwie Delta
Przez całą zimną wojnę Amerykanie, zgrzytając zębami, płacili z własnych podatków za bezpieczeństwo Europy. U progu lat 50. generał Dwight Eisenhower na wypowiedzi francuskich sojuszników o potrzebie rządzenia przez Europejczyków Europą odpowiedział zimno, że USA nie zamierzają czekać na kolejną wojnę, w której ze Starego Kontynentu będą do nich płynęły prośby, by przyszli i zaprowadzili pokój - lepiej będzie, jak dopilnują go na miejscu.
Udało się nadzwyczajnie. Europa po 1945 r. - mimo agresywnej polityki Stalina i jego następców - pozostała kontynentem pokoju. Co więcej, pod amerykańskim parasolem i dzięki planowi Marshalla przeżyła największy w dziejach okres społecznej i ekonomicznej prosperity.
Zagrożenie sowieckie było dramatycznie realne i Amerykanie pozostawali w Europie nie tylko z sympatii dla Londynu, Paryża czy Bonn - wymagał tego ich narodowy interes. Strategia powstrzymywania komunizmu bez baz amerykańskich w Europie byłaby funta kłaków niewarta. Pewnie okazałoby się, że miał rację jeden z ambasadorów Rosji w Polsce, który publicznie głosił, iż tylko dobra wola Stalina sprawiła, że sowieckie czołgi nie chłodziły silników w Zatoce Biskajskiej. Łaska Stalina jeździła jednak na pstrym koniu. Bez czołgów, rakiet i żołnierzy amerykańskich mogła się okazać chwilowym kaprysem.
Kiedy skończyła się zimna wojna, Europejczycy coraz mniej chętnie łożyli na zbrojenia. Budżety wojskowe w UE dramatycznie zmalały. Kraje UE - mające więcej mieszkańców niż USA i PKB porównywalny z amerykańskim - wydają w sumie na obronę połowę tego, co USA, a wedle zgodnych ocen ekspertów, efektywność ich sił zbrojnych nie przekracza 10 proc. efektywności sił amerykańskich.
Zdolność obrony własnych granic przez kraje europejskie co roku się zmniejsza. Brytyjczycy musieli prosić o amerykańską pomoc w wojnie o Falklandy, a Francuzi bez logistycznego wsparcia USA nie potrafili doprowadzić do końca interwencji w Czadzie. Głosy wzywające Amerykanów do wycofania się z Europy wynikają z przekonania, iż Europie na razie nic nie grozi. Tyle że wystarczyłoby trochę napięcia w stosunkach z Rosją albo parę fajerwerków chłopców bin Ladena, by Paryż, Berlin i Bruksela zaczęły prosić Amerykanów o powrót. A są jeszcze irańskie rakiety, nieobliczalna Libia i kilka krajów, z którymi Europa usiłuje rozmawiać, ale te rozmowy są skuteczne o tyle, o ile rozmówcy widzą w tle grupę Delta i amerykańskie lotniskowce.

Stary Kontynent wojen domowych
Ze zdziwieniem czytamy słowa hinduskiego historyka K.M. Panikkara, który obie wojny światowe określa mianem europejskich wojen domowych. W istocie jednak Europa była kontynentem nieustannych wojen wszystkich ze wszystkimi. Dopiero obecność USA i zagrożenie sowieckie po 1945 r. sprawiły, że na Starym Kontynencie zapanował pokój. Jego gwarantem nie jest jednak UE ani NATO, lecz USA. Wybitny politolog John Mersheimer zauważył, że w razie wycofania się Amerykanów z Europy Niemcy byłyby zmuszone pozyskać broń nuklearną i zwasalizować Europę Środkową, aby nie dopuścić do rosyjskiej dominacji na tym obszarze. Bez USA - zdaniem Mersheimera - Europa stworzy niestabilny układ wielobiegunowy, zaproszenie do nowej lokalnej wojny.
Otwarte pozostaje pytanie, czy w razie wycofania się Amerykanów utrzymałby się tandem niemiecko-francuski. W tym duecie Niemcy zyskują coraz większe znaczenie. Do gry włączyliby się Rosjanie, którzy proponują tarczę antyrakietową konkurencyjną wobec amerykańskiej, z pola nie wycofaliby się Brytyjczycy, mający rozbudowane interesy na północy kontynentu.
Jedno jest pewne - bez Ameryki odbyłby się szybki i uroczysty pogrzeb UE jako wspólnoty politycznej, a duch Lenina pytającego: "Kto kogo?", wróciłby do Europy.

Test europejskiej samodzielnoŚci
Tylko raz po 1945 r. Amerykanie uwierzyli, że Europejczycy poradzą sobie sami - w początkowej fazie rozpadu Jugosławii. Skończyło się jak zawsze. Niemcy, którzy byli szczególnie aktywni w namawianiu Słoweńców i Chorwatów do ogłoszenia niepodległości, gdy wybuchła wojna domowa, wpadli w panikę i ograniczyli się do werbalnych protestów. Kolejne próby rozwiązania problemu przez OBWE i UE powodowały wzrost napięcia. Biorąc gromkie deklaracje prezydenta Mitterranda za dobrą monetę, Bośniacy, Chorwaci i Albańczycy zrywali się do walki, a następnie byli masakrowani przez serbskie wojska Milo�sevicia. UE po dwóch latach negocjacji nie zdołała się zdecydować na wystawienie trzech dywizji wojska. Gdy pojawiały się błękitne hełmy, to - jak w Srebrenicy - tchórzliwie przyglądały się masakrom. Gdyby nie to, że Richard Holbrooke posprzątał bałagan dyplomatyczny, a samoloty amerykańskie zrobiły porządek w Kosowie, jatka trwałaby pewnie do dziś.
"Stara Europa" upokorzona tym, że Waszyngton znów musiał sprzątać europejskie śmieci, zabrała się do tworzenia własnych mobilnych sił zbrojnych. Rozmowy trwają już szósty rok, a jednostki jak nie było, tak nie ma. I nie będzie.

Jak smakujĄ frytki wolnoŚci
Amerykanie, idźcie sobie - wrzeszczą antyglobaliści. Niektórzy już sobie poszli. Ograniczenie turystyki amerykańskiej do Europy spowodowało kryzys w branży turystycznej. Francuzi, Hiszpanie i Brytyjczycy organizują nowe kampanie promocyjne w USA, a przecież tylko co piąty Amerykanin zrezygnował w tym roku z przyjazdu na Stary Kontynent.
Ze śmiechem opowiadamy sobie, jak w USA wylewano francuskie wina i przemianowywano frytki (french frites) na frytki wolności (freedom frites). Jeśli jednak ta tendencja się utrzyma, to UE odnotuje ujemny wzrost gospodarczy. Ponad 60 mld euro nadwyżki eksportowej w handlu z USA w ubiegłym roku to półtora miliona miejsc pracy i motor procentowego wzrostu gospodarczego w Europie. Z kolei obecności firm amerykańskich na europejskim rynku zawdzięczamy transfer najnowszych technologii, a także standardów zarządzania wypracowanych w warunkach realnej konkurencji, która na Starym Kontynencie jest osłabiana przez tak zwaną społeczną gospodarkę rynkową. Zimna wojna wypowiedziana Ameryce przez "starą Europę" po wybuchu konfliktu w Iraku jeszcze nie wpłynęła na gospodarkę. Jej skutki psychologiczne w połączeniu ze spadkiem kursu dolara i wzrostem zainteresowania rynkami azjatyckimi mogą się jednak stać gwoździem do trumny przesocjalizowanej gospodarki europejskiej.
Gdy dziesięć lat temu Margaret Thatcher zaangażowała się w lansowanie pomysłu TAFTA (czyli transatlantyckiej strefy wolnego handlu), Europa kontynentalna turlała się ze śmiechu. Przegonimy USA - głosili do niedawna jej obywatele. Teraz została nadzieja, że dystans do amerykańskiej gospodarki nie będzie rósł zbyt szybko. Od początku lat 90. tempo wzrostu PKB w Ameryce jest średnio półtora raza większe niż w Europie. Bez Amerykanów - jak się okazuje - Europa jest nie tylko bezbronna, ale też coraz biedniejsza. W chwili gdy prezydent Francji w rozpaczy złoży aplikację do NAFTA, może być za późno.
Jak napisał Anthony Blinken, były dyrektor ds. Europy w Narodowej Radzie Bezpieczeństwa USA, liderzy polityczni UE to dzieci rewolty 1968 r. Serdecznie nie znoszą USA jako państwa kary śmierci i genetycznie modyfikowanej żywności. Nie chcą wybaczyć Amerykanom ich wiary w proste zasady i głoszą, że Atlantyk to mentalna przepaść. Zgoda - dodaje Blinken - bo Ameryka wierzy w zasadę równych możliwości, a w Europie liczy się równy wynik. Nietrudno zauważyć, że ta druga postawa oznacza równanie w dół. Pierwszy skutek pogłębiania atlantyckiego rowu będzie taki, że "stara Europa" pogrąży się w gospodarczym marazmie, obnosząc niczym stara panna swoją wyższość wobec USA, w którą nie uwierzy nikt poza nią samą.
Więcej możesz przeczytać w 45/2003 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 45/2003 (1093)

  • Wprost od czytelników9 lis 2003Gilotyna budżetowa Poprzeczytaniu artykułu "Gilotyna budżetowa" (nr 42) i przyjrzeniu się prognozom rządowym dotyczącym relacji długu publicznego do PKB oraz zamieszczonemu wyciągowi z "Procedur ostrożnościowych i sanacyjnych"...3
  • Na stronie - MonoPol9 lis 2003Markowi Polowi pomyliły się... pedały.3
  • Peryskop9 lis 2003Miller w Iraku Leszek Miller będzie pierwszym zagranicznym szefem rządu, który przyjedzie do Iraku po zakończeniu działań wojennych. Polski premier ma się tam pojawić 8 listopada. Podczas kilkugodzinnej wizyty odwiedzi m.in. bazę polskich...6
  • Dossier9 lis 2003Krzysztof JANIK minister MSWiA "Palę wciąż tyle samo, do dwóch paczek dziennie. Piję mniej, niestety. Nie lubię pić w celach bezideowych" "Super Express" Andrzej LEPPER przewodniczący Samoobrony "Ja jestem dzieckiem...7
  • Nałęcz - Napinanie cięciwy9 lis 2003Nie można bogatych niszczyć podatkami, bo uciekną do życzliwszych krajów8
  • Poczta9 lis 2003KONKURS na reportaż Wydział Filologiczny Uniwersytetu Śląskiego i Studenckie Koło Naukowe Językoznawców ogłaszają konkurs na najlepszy reportaż prasowy, radiowy i telewizyjny "Reportaż na staż". Konkurs przeznaczony jest dla...9
  • Kadry9 lis 2003"To jest inny Janik. Janik, który podejmuje decyzje, który nie boi się podjąć decyzji" - Jerzy Dziewulski o ministrze spraw wewnętrznych i administracji w "Wiadomościach" TVP9
  • M&M9 lis 2003  NIE-CZYSTKA W POLICJI Dla tych, co śmią sprawdzać z SLD władze i podszyty mafią ich tknąć proceder, stworzy Leszek Szreder jak kanclerz Schröder Centrum Wypędzonych... Z Policji. W Hadze.10
  • Playback9 lis 2003Lech Kaczyński, prezydent Warszawy, lider PiS, i Jolanta Kwaśniewska, żona prezydenta RP10
  • Wojna o Puchatka9 lis 2003Prawa autorskie do postaci z książki A.A. Milne'a - Kubusia Puchatka, Prosiaczka, Tygryska, Kłapouchego, spopularyzowanych na całym świecie przez wytwórnię Walta Disneya - stały się powodem sporu między spadkobiercami autora oraz koncernem....10
  • Z życia koalicji9 lis 2003Zaiste, pełne filantropów jest SLD. Ta znana prawda znajduje potwierdzenie w kolejnych numerach "Trybuny", która dopytuje postkomunistów o ich prywatne wyrzeczenia w związku z programem Hausnera. Taki poseł Marek...12
  • Z życia opozycji9 lis 2003 O dziwo, to nie Jerzy Kropiwnicki został przewodniczącym ChRS (Chrześcijański Ruch Samorządowy). Zamiast prezydenta Łodzi z ZChN został nim prezydent Białegostoku z ZChN, niejaki Ryszard Tur. Ale zagrywka! Już sobie wyobrażamy, jak to się...13
  • Fotoplastykon9 lis 200314
  • Układ z Rywinem9 lis 2003Grzegorz Kurczuk rozpiął parasol ochronny nad Rywinem i jego mocodawcami.16
  • Odstrzelony9 lis 2003Kto się boi generała Adama Rapackiego?20
  • Niemiecki nie-pokój9 lis 2003Niemcy - kim byli, kim są, kim chcą być22
  • Telekom przyjaciół9 lis 2003Wiesław Kaczmarek buduje własne zaplecze biznesowe26
  • Zabójcze nianie9 lis 2003Przyjmując opiekunkę do dziecka, możesz wpuścić do domu sadystkę.30
  • Poczta9 lis 2003W 42. numerze "Wprost" opublikowaliśmy list, który do naszej redakcji przysłał Herbert Frankenstein, prezes zarządu BASF Polska. Na ten kuriozalny list odpowiedzieli nasi czytelnicy, odpowiedziały też instytucje i osobistości...34
  • Giełda i wektory9 lis 2003Hossa Świat Jałmużna z bankomatu Muzułmanie w Singapurze mogą używać bankomatów, by przekazać jałmużnę zwyczajowo dawaną biednym podczas ramadanu, islamskiego miesiąca postu. Bankomaty z opcją dokonywania przekazów pieniężnych,...36
  • Gazoholicy9 lis 2003Kupujemy od Rosjan najdroższy w Europie gaz, którego na dodatek brakuje38
  • Krach socjalkapitalizmu9 lis 2003Widmo krąży po Europie - widmo recesji44
  • Konkurencja na całe zło9 lis 2003Korporacje zawodowe znów głębiej sięgają do naszych kieszeni48
  • Żaglowa łódź podwodna9 lis 2003Czekamy na gospodarczy POPiS opozycji52
  • Balcerowicz wprost - Niewydolnie i niesprawiedliwie9 lis 2003Tysiąc dni czeka się w Polsce na orzeczenie sądowe. Gorzej jest tylko w Słowenii, Serbii i Czarnogórze oraz w Gwatemalii54
  • 2 x 2 = 4 Niewesoła perspektywa9 lis 2003Dzisiejsze kłopoty polskiej gospodarki to efekt błędów polityki ustrojowej55
  • Supersam9 lis 2003"Wprost" dla Ladies Tygodnik "Wprost" patronuje akcji Ladies związanej z programem "Możesz zdążyć przed rakiem" Fundacji Porozumienie bez Barier Jolanty Kwaśniewskiej. W ramach akcji wydano płytę z utworami w...56
  • Nowa Rosja9 lis 2003Piękne, seksowne Rosjanki zmieniają wizerunek brudnego, zacofanego kraju58
  • Miłość wam wszystko wybaczy9 lis 2003Pedofilia i zoofilia mogą być wkrótce uznane za taką samą odmienność jak homoseksualizm.62
  • Autokreacja9 lis 2003Auta zwyciężające w konkursie na samochód roku sprzedają się o 20 procent lepiej64
  • Pamięć cmentarzy9 lis 2003W Izraelu, kiedy robotnicy natkną się na stare groby, zaprzestają robót: grodzą teren i zmieniają plany budowlane66
  • Bikont do Makłowicza, Makłowicz do Bikonta9 lis 2003Bobeczku Drogi! Nadal większość czasu spędzam w Katowicach i tak będzie także przez cały następny miesiąc, ale nie jest to bynajmniej powód do jakichkolwiek narzekań. Między próbami w Teatrze Śląskim grasuję po mieście z olbrzymią przyjemnością.70
  • Druga płeć - Gadu-gadu i biju-biju9 lis 2003Jedno jest pewne: umiejętność mediacji bliższa jest mózgom "sfeminizowanym" niż "zmaskulinizowanym"71
  • Demon upokorzenia i odwetu9 lis 2003Jak w XX wieku Niemcy zaszczepili sobie poczucie historycznej krzywdy72
  • Know-how9 lis 2003Krew w proszku Szpitale nie będą już mieć kłopotów spowodowanych brakiem krwi, zwłaszcza rzadkich grup. Naukowcy z Karolinska Institutet w Sztokholmie po raz pierwszy zastosowali w transfuzji rozpuszczoną sproszkowaną krew ludzką. Krew w...76
  • Wdychanie śmierci9 lis 2003Jak skutecznie wywołać ślepotę, śpiączkę albo raka78
  • Od kogo pochodzi Darwin9 lis 2003To szkocki przyrodnik James Hutton był twórcą teorii doboru naturalnego82
  • Kliniki przemienienia - gdzie się leczyć (3)9 lis 2003Cierpisz na poważną chorobę przewodu pokarmowego? Musisz się poddać operacji żołądka, trzustki lub dwunastnicy? Takie zabiegi najlepiej w Polsce wykonuje się w Klinice Chirurgii Przewodu Pokarmowego Centralnego Szpitala Klinicznego Śląskiej...84
  • Bez granic9 lis 2003Popioły Kalifornii Staraliśmy się ocalić cokolwiek, ale nawet cegły rozsypywały się w popiół - opowiadała przerażona mieszkanka miasteczka Cuyamaca w Kalifornii, które pochłonął ogień. Szalejące od tygodnia pożary pozbawiły dachu nad...90
  • Europa Trzeciego Świata9 lis 2003Europa bez Ameryki, czyli pogrzeb Unii Europejskiej92
  • Szejk Putin9 lis 2003Michaił Chodorkowski popełnił błąd, bo uwierzył w siłę pieniądza i demokracji96
  • Więzień z wyboru9 lis 2003Jukos daje nam pracę i pomaga żyć" - głoszą billboardy reklamowe na całym terytorium Rosji. I w Moskwie, i w Nieftiejugansku na Syberii, stolicy Jukosu.98
  • Ostatni pociąg do Palestyny9 lis 2003Jeśli Arafat przestanie być Arafatem, Izrael da mu jeszcze jedną szansę100
  • Menu9 lis 2003kraj Miasto w mieście W Poznaniu tworzy się nowy styl miejskiego życia. Stary Browar to pierwszy w Polsce projekt łączący pod jednym dachem sztukę, handel i biznes. A wszystko to w odrestaurowanym budynku starego browaru w centrum miasta....104
  • McMuzyka9 lis 2003MTV stała się dla młodzieży tym, czym viagra dla impotentów106
  • Festiwal życia9 lis 2003Żydowska kultura jest kulturą radości życia - dowodzą festiwale filmu, muzyki i książki żydowskiej110
  • Płyty Kuby Wojewódzkiego9 lis 2003CASSANDRA WILSON Glamoured - **** Pani Cassandra ma dla niektórych słabszych smakoszy zmysłowy męski głos w zdecydowanie damskim ciele. Tak można się oszukać okrutnie na pierwszy rzut ucha. Rzuty oka rozwiewają wątpliwości. Królowa...111
  • Sexy Rod9 lis 2003Brytyjczycy lubią Roda Stewarta bardziej niż The Beatles112
  • Kino Tomasza Raczka9 lis 2003 Kill Bill - ***** Reżyseria: Quentin Tarantino W rolach głównych: Uma Thurman, Lucy Liu, Daryl Hannah USA 2003 Czysty filmowy spirytus. Wszystko jedno, z czego Quentin Tarantino go produkuje: czy z banalnych kryminałów...113
  • Sława i chała9 lis 2003teatr Perfumowane ciastko Słynny siedmiotomowy cykl powieści Marcela Prousta "W poszukiwaniu straconego czasu" znajduje się na każdej liście arcydzieł, choć mało kto go w całości przeczytał. Na kilometrowych zdaniach, wątłej akcji i...114
  • Perły do lamusa?9 lis 2003Stolica nie jest już ośmiornicą pożerającą przyjezdnych, to raczej oni chcą ją wykorzystać "jak dziwkę"115
  • Co media - Jak się oczyścić bez zamaczania?9 lis 2003Kluby naszej piłkarskiej ekstraklasy (co za myląca nazwa!) kupują sobie sędziów. Ale nie dorywczo, na jeden mecz, tylko na stałe. Prezesi nareszcie zaczęli liczyć - abonament zawsze wychodzi taniej. Poza tym lepiej przepłacić jednego...116
  • Szkiełko w oku9 lis 2003Wtym słowie szeleści modlitwa za duszki naszych zmarłych. Dzień Zaduszny nie jest jednak za duszny, jest raczej za wilgotny.116
  • Organ Ludu9 lis 2003TRYBUNA PRZYMIERZA MIĘDZY DAWNYMI A MŁODYMI Nr 45 (58) Rok wyd. 2 WARSZAWA, poniedziałek 3 listopada 2003 r. Cena + VAT + ZUS + akcyza Przed nadchodzącym świętem państwowym Aktualne portrety przywódców W związku ze zbliżającym się...117
  • Skibą w mur9 lis 2003Czyż to nie piękny widok: murarze albo kombajniści chlejący w swym miejscu pracy martini z limonką zamiast jaboli?118
  • Ranking szpitali - treść ankiet9 lis 2003Poniżej prezentujemy treść ankiet, które zostały rozesłane do szpitali200