Szejk Putin

Dodano:   /  Zmieniono: 
Michaił Chodorkowski popełnił błąd, bo uwierzył w siłę pieniądza i demokracji
Do aresztu śledczego nr 5 w moskiewskiej Matrosskiej Tiszinie co jakiś czas trafiają ludzie, którzy nigdy nie będą biedni. Nawet jeśli zostaną skazani. Najbogatszy człowiek Rosji Michaił Chodorkowski spogląda być może w to samo zakratowane okno, które w 1991 r. obserwował któryś z aresztowanych przywódców sierpniowego puczu. Jeden z tych, którzy chcieli obalić Gorbaczowa i odwrócić bieg historii. Albo jeden z liderów antyjelcynowskiej rebelii z października 1993 r. Paradoks sprawił, że zarzuty stawiane przez prokuraturę Chodorkowskiemu dotyczą mniej więcej tego samego okresu - początku lat 90. Dzisiejszy właściciel wielomiliardowej fortuny zakładał wtedy z grupą rówieśników, którzy niedawno opuścili uniwersyteckie mury, bank Mienatiep. Wokół rodziła się nowa Rosja. Gigantyczny majątek należący od 70 lat do radzieckiego państwa przechodził w ręce prywatne.

PaŃstwo biurokratów, agentów i prokuratorów
Chodorkowski należał do najbardziej utalentowanych rosyjskich kapitalistów zrodzonych przez nową epokę. Miał wiedzę, klasę i wizję, a także świadomość, że ten, kto zostanie najbogatszym człowiekiem Rosji, zbuduje fortunę nie na bankach, sklepach czy fabrykach, lecz na ropie i gazie. Inni ówcześni oligarchowie - Gusinski, Bieriezowski - wypłynęli i zdobyli majątki dzięki bliskości z władzą. Sięgnęli po media, kreowali politykę. Dzisiaj obaj żyją na emigracji poszukiwani przez rosyjską prokuraturę. Chodorkowski budował wielkie imperium, nie zdradzając politycznych ambicji. Zdecydował się na ich ujawnienie dopiero, kiedy stał się faktycznym właścicielem jednego z największych koncernów naftowych na świecie. I to był błąd. Biznesmen uwierzył w siłę pieniądza i demokracji, a w Rosji jedno i drugie ma kruche podstawy. Z prostego powodu - o jednym i o drugim arbitralnie, w dowolnej chwili może zadecydować władza. Władza rozumiana nie jako system, ale jako człowiek. Bo w kraju z pogranicza Europy i Azji o wszystkim decyduje prezydent.
Przed wyborami 2000 r. cały świat zadawał pytanie: "Who are you mister Putin?". Większość do dzisiaj ma kłopoty z odpowiedzią. Pewne jest jedno - system stworzony za czasów Jelcyna zrodził twór niezależny od woli i intencji jego autorów, przynajmniej niektórych. Państwo biurokratów i oligarchów pozostało już tylko państwem biurokratów, agentów i prokuratorów. Rosyjska demokracja przekształciła się w system zachowania władzy dla wąskiej elity, a tak naprawdę nigdy nie zbliżyła się nawet do demokracji w zachodnim rozumieniu tego pojęcia.

UratowaĆ ropĘ dla wŁadzy
Michaił Chodorkowski nie stracił wolności tylko z powodu politycznych ambicji. Coraz bardziej uzasadnione staje się pytanie o nowy podział własności w rosyjskim sektorze naftowym. Rosyjska władza tylko w branży gazowej zadbała o zachowanie pełni wpływów. Kontrolowany przez państwo monopol Gazpromu do dzisiaj pozostaje nienaruszony. Ropa tymczasem rozlała się po całym świecie. Największe kompanie wydobywcze stały się własnością międzynarodowych korporacji należących do Rosjan i zachodnich koncernów. Zajęte przez prokuraturę akcje Jukosu, których właścicielami są Chodorkowski i jego najbliżsi współpracownicy, jeszcze można uratować. Dla państwa, czyli dla władzy.
W odróżnieniu od Borysa Jelcyna Władimir Putin nie musi szukać kompromisów. Prezydent cieszy się w Rosji 74-procentowym poparciem. Aresztowanie Chodorkowskiego budzi lęk i protesty zamożnych Rosjan, ale stanowią oni zaledwie 5 proc. społeczeństwa. Pozostali przyglądają się biernie lub z poczuciem, że dokonała się tzw. społeczna sprawiedliwość, zgodnie z rewolucyjnymi hasłami: "Wywłaszczaj właścicieli" i "Grabić to, co zagrabione". Zdaniem rosyjskich liberałów, Putin zbudował państwo policyjno-biurokratyczne. To jednak nie do końca prawda. Rosja po prostu nigdy nie przestała być takim państwem. W tym kraju prawo zawsze tworzono dla władzy i taki system powstał po upadku Związku Radzieckiego. Putin to zrozumiał, utrwalił i wykorzystuje, mając świadomość swojej siły.
Prezydent jest świadom swojej stabilnej i mocnej pozycji międzynarodowej. Aresztowany Michaił Chodorkowski czuł się pewnie, bo - jak się wydawało - zadbał o bezpieczeństwo swoich interesów. Jukos ma wpływowych zagranicznych udziałowców, takich jak baron Jacob Rotshild IV. Za międzynarodowe kontakty kompanii odpowiada lord Owen, były minister spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii. To jednak za mało. Putin ma świetne kontakty z kanclerzem Schröderem i prezydentem Bushem, a oni nie będą polemizować z działaniami rosyjskiej prokuratury. "Wszyscy są równi wobec prawa" - mówił rosyjski prezydent po aresztowaniu Chodorkowskiego. Na Zachodzie te słowa działają na wyobraźnię. Zwłaszcza po ostatnich wielkich aferach i krachu amerykańskiego Enronu. Putin jest potężny i nie musi się w Rosji z nikim dogadywać. Ma za sobą konstytucję, służby specjalne i prokuratorów. Nie ma za to - albo dzięki temu - żadnych poważniejszych przeciwników w przyszłorocznych wyborach prezydenckich. Wygra je najprawdopodobniej z dużą przewagą i nikt nie będzie narzekał na niedostatek demokracji.

Kto nastĘpny?
Zamieszanie na Kremlu wywołał w ostatnich dniach szef prezydenckiej administracji Aleksander Wołoszyn. Towarzyszył Putinowi od samego początku. Podał się do dymisji w dniu, w którym aresztowano Chodorkowskiego. Wołoszyn zrezygnował, bo Putin złamał reguły gry wprowadzone w chwili, kiedy prezydent przejmował schedę po Jelcynie. Wołoszyn jako gwarant tych ustaleń oburzył się, ale nie trzasnął drzwiami kremlowskiego gabinetu i nie zasili szeregów antyputinowskiej opozycji. Dobrze pamięta o trzech wszczętych przeciwko niemu sprawach karnych związanych z działalnością handlową, którą prowadził, zanim jeszcze zajął się wielką polityką. Żadna z nich nie została zamknięta.
Biznes w Rosji to niebezpieczna gra. Oligarchowie, którzy finansowali kampanię wyborczą Putina, mieli otrzymać w 2000 r. gwarancję prawnego bezpieczeństwa. "Nie będzie rewizji rosyjskiej prywatyzacji" - miał zapewniać Putin. Teraz - mimo płynących z Kremla zapewnień, że sprawa Chodorkowskiego nie jest początkiem kampanii przeciwko gigantom rosyjskiego biznesu - wszyscy zadają sobie jedno pytanie: "Kto następny?". Bo z Rosją i prawdziwą demokracją jest trochę jak z dwoma pociągami z anegdoty Michaiła Żwaneckiego: jeden jedzie z punktu A do punktu B, drugi z B do A. I nigdy się nie mijają. Dlaczego? Widocznie nie było im pisane.
Więcej możesz przeczytać w 45/2003 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 45/2003 (1093)

  • Wprost od czytelników9 lis 2003Gilotyna budżetowa Poprzeczytaniu artykułu "Gilotyna budżetowa" (nr 42) i przyjrzeniu się prognozom rządowym dotyczącym relacji długu publicznego do PKB oraz zamieszczonemu wyciągowi z "Procedur ostrożnościowych i sanacyjnych"...3
  • Na stronie - MonoPol9 lis 2003Markowi Polowi pomyliły się... pedały.3
  • Peryskop9 lis 2003Miller w Iraku Leszek Miller będzie pierwszym zagranicznym szefem rządu, który przyjedzie do Iraku po zakończeniu działań wojennych. Polski premier ma się tam pojawić 8 listopada. Podczas kilkugodzinnej wizyty odwiedzi m.in. bazę polskich...6
  • Dossier9 lis 2003Krzysztof JANIK minister MSWiA "Palę wciąż tyle samo, do dwóch paczek dziennie. Piję mniej, niestety. Nie lubię pić w celach bezideowych" "Super Express" Andrzej LEPPER przewodniczący Samoobrony "Ja jestem dzieckiem...7
  • Nałęcz - Napinanie cięciwy9 lis 2003Nie można bogatych niszczyć podatkami, bo uciekną do życzliwszych krajów8
  • Poczta9 lis 2003KONKURS na reportaż Wydział Filologiczny Uniwersytetu Śląskiego i Studenckie Koło Naukowe Językoznawców ogłaszają konkurs na najlepszy reportaż prasowy, radiowy i telewizyjny "Reportaż na staż". Konkurs przeznaczony jest dla...9
  • Kadry9 lis 2003"To jest inny Janik. Janik, który podejmuje decyzje, który nie boi się podjąć decyzji" - Jerzy Dziewulski o ministrze spraw wewnętrznych i administracji w "Wiadomościach" TVP9
  • M&M9 lis 2003  NIE-CZYSTKA W POLICJI Dla tych, co śmią sprawdzać z SLD władze i podszyty mafią ich tknąć proceder, stworzy Leszek Szreder jak kanclerz Schröder Centrum Wypędzonych... Z Policji. W Hadze.10
  • Playback9 lis 2003Lech Kaczyński, prezydent Warszawy, lider PiS, i Jolanta Kwaśniewska, żona prezydenta RP10
  • Wojna o Puchatka9 lis 2003Prawa autorskie do postaci z książki A.A. Milne'a - Kubusia Puchatka, Prosiaczka, Tygryska, Kłapouchego, spopularyzowanych na całym świecie przez wytwórnię Walta Disneya - stały się powodem sporu między spadkobiercami autora oraz koncernem....10
  • Z życia koalicji9 lis 2003Zaiste, pełne filantropów jest SLD. Ta znana prawda znajduje potwierdzenie w kolejnych numerach "Trybuny", która dopytuje postkomunistów o ich prywatne wyrzeczenia w związku z programem Hausnera. Taki poseł Marek...12
  • Z życia opozycji9 lis 2003 O dziwo, to nie Jerzy Kropiwnicki został przewodniczącym ChRS (Chrześcijański Ruch Samorządowy). Zamiast prezydenta Łodzi z ZChN został nim prezydent Białegostoku z ZChN, niejaki Ryszard Tur. Ale zagrywka! Już sobie wyobrażamy, jak to się...13
  • Fotoplastykon9 lis 200314
  • Układ z Rywinem9 lis 2003Grzegorz Kurczuk rozpiął parasol ochronny nad Rywinem i jego mocodawcami.16
  • Odstrzelony9 lis 2003Kto się boi generała Adama Rapackiego?20
  • Niemiecki nie-pokój9 lis 2003Niemcy - kim byli, kim są, kim chcą być22
  • Telekom przyjaciół9 lis 2003Wiesław Kaczmarek buduje własne zaplecze biznesowe26
  • Zabójcze nianie9 lis 2003Przyjmując opiekunkę do dziecka, możesz wpuścić do domu sadystkę.30
  • Poczta9 lis 2003W 42. numerze "Wprost" opublikowaliśmy list, który do naszej redakcji przysłał Herbert Frankenstein, prezes zarządu BASF Polska. Na ten kuriozalny list odpowiedzieli nasi czytelnicy, odpowiedziały też instytucje i osobistości...34
  • Giełda i wektory9 lis 2003Hossa Świat Jałmużna z bankomatu Muzułmanie w Singapurze mogą używać bankomatów, by przekazać jałmużnę zwyczajowo dawaną biednym podczas ramadanu, islamskiego miesiąca postu. Bankomaty z opcją dokonywania przekazów pieniężnych,...36
  • Gazoholicy9 lis 2003Kupujemy od Rosjan najdroższy w Europie gaz, którego na dodatek brakuje38
  • Krach socjalkapitalizmu9 lis 2003Widmo krąży po Europie - widmo recesji44
  • Konkurencja na całe zło9 lis 2003Korporacje zawodowe znów głębiej sięgają do naszych kieszeni48
  • Żaglowa łódź podwodna9 lis 2003Czekamy na gospodarczy POPiS opozycji52
  • Balcerowicz wprost - Niewydolnie i niesprawiedliwie9 lis 2003Tysiąc dni czeka się w Polsce na orzeczenie sądowe. Gorzej jest tylko w Słowenii, Serbii i Czarnogórze oraz w Gwatemalii54
  • 2 x 2 = 4 Niewesoła perspektywa9 lis 2003Dzisiejsze kłopoty polskiej gospodarki to efekt błędów polityki ustrojowej55
  • Supersam9 lis 2003"Wprost" dla Ladies Tygodnik "Wprost" patronuje akcji Ladies związanej z programem "Możesz zdążyć przed rakiem" Fundacji Porozumienie bez Barier Jolanty Kwaśniewskiej. W ramach akcji wydano płytę z utworami w...56
  • Nowa Rosja9 lis 2003Piękne, seksowne Rosjanki zmieniają wizerunek brudnego, zacofanego kraju58
  • Miłość wam wszystko wybaczy9 lis 2003Pedofilia i zoofilia mogą być wkrótce uznane za taką samą odmienność jak homoseksualizm.62
  • Autokreacja9 lis 2003Auta zwyciężające w konkursie na samochód roku sprzedają się o 20 procent lepiej64
  • Pamięć cmentarzy9 lis 2003W Izraelu, kiedy robotnicy natkną się na stare groby, zaprzestają robót: grodzą teren i zmieniają plany budowlane66
  • Bikont do Makłowicza, Makłowicz do Bikonta9 lis 2003Bobeczku Drogi! Nadal większość czasu spędzam w Katowicach i tak będzie także przez cały następny miesiąc, ale nie jest to bynajmniej powód do jakichkolwiek narzekań. Między próbami w Teatrze Śląskim grasuję po mieście z olbrzymią przyjemnością.70
  • Druga płeć - Gadu-gadu i biju-biju9 lis 2003Jedno jest pewne: umiejętność mediacji bliższa jest mózgom "sfeminizowanym" niż "zmaskulinizowanym"71
  • Demon upokorzenia i odwetu9 lis 2003Jak w XX wieku Niemcy zaszczepili sobie poczucie historycznej krzywdy72
  • Know-how9 lis 2003Krew w proszku Szpitale nie będą już mieć kłopotów spowodowanych brakiem krwi, zwłaszcza rzadkich grup. Naukowcy z Karolinska Institutet w Sztokholmie po raz pierwszy zastosowali w transfuzji rozpuszczoną sproszkowaną krew ludzką. Krew w...76
  • Wdychanie śmierci9 lis 2003Jak skutecznie wywołać ślepotę, śpiączkę albo raka78
  • Od kogo pochodzi Darwin9 lis 2003To szkocki przyrodnik James Hutton był twórcą teorii doboru naturalnego82
  • Kliniki przemienienia - gdzie się leczyć (3)9 lis 2003Cierpisz na poważną chorobę przewodu pokarmowego? Musisz się poddać operacji żołądka, trzustki lub dwunastnicy? Takie zabiegi najlepiej w Polsce wykonuje się w Klinice Chirurgii Przewodu Pokarmowego Centralnego Szpitala Klinicznego Śląskiej...84
  • Bez granic9 lis 2003Popioły Kalifornii Staraliśmy się ocalić cokolwiek, ale nawet cegły rozsypywały się w popiół - opowiadała przerażona mieszkanka miasteczka Cuyamaca w Kalifornii, które pochłonął ogień. Szalejące od tygodnia pożary pozbawiły dachu nad...90
  • Europa Trzeciego Świata9 lis 2003Europa bez Ameryki, czyli pogrzeb Unii Europejskiej92
  • Szejk Putin9 lis 2003Michaił Chodorkowski popełnił błąd, bo uwierzył w siłę pieniądza i demokracji96
  • Więzień z wyboru9 lis 2003Jukos daje nam pracę i pomaga żyć" - głoszą billboardy reklamowe na całym terytorium Rosji. I w Moskwie, i w Nieftiejugansku na Syberii, stolicy Jukosu.98
  • Ostatni pociąg do Palestyny9 lis 2003Jeśli Arafat przestanie być Arafatem, Izrael da mu jeszcze jedną szansę100
  • Menu9 lis 2003kraj Miasto w mieście W Poznaniu tworzy się nowy styl miejskiego życia. Stary Browar to pierwszy w Polsce projekt łączący pod jednym dachem sztukę, handel i biznes. A wszystko to w odrestaurowanym budynku starego browaru w centrum miasta....104
  • McMuzyka9 lis 2003MTV stała się dla młodzieży tym, czym viagra dla impotentów106
  • Festiwal życia9 lis 2003Żydowska kultura jest kulturą radości życia - dowodzą festiwale filmu, muzyki i książki żydowskiej110
  • Płyty Kuby Wojewódzkiego9 lis 2003CASSANDRA WILSON Glamoured - **** Pani Cassandra ma dla niektórych słabszych smakoszy zmysłowy męski głos w zdecydowanie damskim ciele. Tak można się oszukać okrutnie na pierwszy rzut ucha. Rzuty oka rozwiewają wątpliwości. Królowa...111
  • Sexy Rod9 lis 2003Brytyjczycy lubią Roda Stewarta bardziej niż The Beatles112
  • Kino Tomasza Raczka9 lis 2003 Kill Bill - ***** Reżyseria: Quentin Tarantino W rolach głównych: Uma Thurman, Lucy Liu, Daryl Hannah USA 2003 Czysty filmowy spirytus. Wszystko jedno, z czego Quentin Tarantino go produkuje: czy z banalnych kryminałów...113
  • Sława i chała9 lis 2003teatr Perfumowane ciastko Słynny siedmiotomowy cykl powieści Marcela Prousta "W poszukiwaniu straconego czasu" znajduje się na każdej liście arcydzieł, choć mało kto go w całości przeczytał. Na kilometrowych zdaniach, wątłej akcji i...114
  • Perły do lamusa?9 lis 2003Stolica nie jest już ośmiornicą pożerającą przyjezdnych, to raczej oni chcą ją wykorzystać "jak dziwkę"115
  • Co media - Jak się oczyścić bez zamaczania?9 lis 2003Kluby naszej piłkarskiej ekstraklasy (co za myląca nazwa!) kupują sobie sędziów. Ale nie dorywczo, na jeden mecz, tylko na stałe. Prezesi nareszcie zaczęli liczyć - abonament zawsze wychodzi taniej. Poza tym lepiej przepłacić jednego...116
  • Szkiełko w oku9 lis 2003Wtym słowie szeleści modlitwa za duszki naszych zmarłych. Dzień Zaduszny nie jest jednak za duszny, jest raczej za wilgotny.116
  • Organ Ludu9 lis 2003TRYBUNA PRZYMIERZA MIĘDZY DAWNYMI A MŁODYMI Nr 45 (58) Rok wyd. 2 WARSZAWA, poniedziałek 3 listopada 2003 r. Cena + VAT + ZUS + akcyza Przed nadchodzącym świętem państwowym Aktualne portrety przywódców W związku ze zbliżającym się...117
  • Skibą w mur9 lis 2003Czyż to nie piękny widok: murarze albo kombajniści chlejący w swym miejscu pracy martini z limonką zamiast jaboli?118
  • Ranking szpitali - treść ankiet9 lis 2003Poniżej prezentujemy treść ankiet, które zostały rozesłane do szpitali200