Kod Czartoryskich

Dodano:   /  Zmieniono: 
Gdzie jest zagrabiony przez hitlerowców "Portret młodzieńca" Rafaela - dziennikarskie śledztwo "Wprost" Jakie jest najcenniejsze dzieło sztuki w polskich zbiorach, którego nie udało się odnaleźć po wojnie? Takie pytanie zadano w 1945 r. amerykańskiemu żołnierzowi, który na terenie Niemiec brał udział w poszukiwaniach zrabowanych z Polski kolekcji. Ten bez wahania odpowiedział: portret młodego mężczyzny pędzla Rafaela ze zbiorów Czartoryskich (z tej kolekcji pochodziła też "Dama z gronostajem" Leonarda da Vinci). Tę opinię podziela większość ekspertów. Prowadząc dziennikarskie śledztwo mające wyjaśnić, gdzie znajduje sie obraz Rafaela, doszliśmy do zaskakujących ustaleń na temat samego dzieła. W poszukiwaniu obrazu pomagał nam Józef Grabski, historyk sztuki, właściciel domu aukcyjnego Sztuka.
Wiedeński trop
Historia płótna Rafaela mogłaby posłużyć za podstawę scenariusza sensacyjnego filmu. Portret został zagrabiony podczas wojny. Ostatnim znanym jego posiadaczem był dr Hans Frank, generalny gubernator, powieszony za zbrodnie wojenne. Do lat 70. XX wieku na temat obrazu Rafaela nic nie było wiadomo. Około 1973 r. jeden z polskich antykwariuszy (nie chce, by ujawniać jego nazwisko) otrzymał informację, że w Wiedniu może się spotkać z osobą reprezentującą aktualnego właściciela płótna. Chciał on sprzedać obraz "po okazyjnej cenie" i zapewniał, że ma oryginał. Polski antykwariusz pojechał do Wiednia, lecz oferent nie pojawił się w umówionym miejscu. Być może zorientował się, że ujawnienie obrazu groziło jego konfiskatą. Prawdopodobnie podczas sowieckiej ofensywy na Kraków dzieło ukradł hitlerowski oficer, bliski współpracownik Franka. I udało mu się je przemycić do Wiednia. Osobą oferującą obraz Rafaela polskiemu antykwariuszowi był przypuszczalnie syn hitlerowca, który wywiózł płótno z Krakowa.
Razem z antykwariuszem, który w 1973 r. miał się w Wiedniu spotkać z ówczesnym posiadaczem obrazu, ustaliliśmy, że płótno zostało sprzedane do Niemiec. Nabywca nie ujawniał tego faktu - obawiając się konfiskaty. Nie znaczy to, że jeśli obecnie przyzna się do posiadania obrazu, płótno zostanie zajęte. Wystarczy, że będzie twierdził, iż kupił obraz w dobrej wierze i nie miał pojęcia, że to dzieło zagrabione w Polsce. Tyle że nie obroni takiego tłumaczenia. Ustaliliśmy, że obraz prawdopodobnie kupił potomek niemieckiego oficera, który służył w Krakowie razem z tym, który płótno ukradł. Ujawnienie tych faktów stawiałoby obecnego posiadacza w kłopotliwej sytuacji i groziłoby utratą obrazu. Tym można tłumaczyć pogróżki, jakie otrzymuje współpracujący z nami marszand, by przestał dociekać, jakie były powojenne losy obrazu.

Rafael, czyli del Piombo
Dlaczego obecny właściciel płótna Rafaela chce się go pozbyć? Powodem nie jest tylko to, że obraz został zrabowany w Polsce. Mógł się on też zorientować, że obrazu nie namalował Rafael. Wraz z Józefem Grabskim ustaliliśmy, że płótno prawdopodobnie przedstawia Rafaela, lecz nie jest to autoportret. Grabski zgromadził przedwojenne zdjęcia płótna (wykonane m.in. przez Stanisława Muchę w 1930 r.), kolorowe fotografie studia Zorza z Krakowa z 1909 r., kolorową pocztówkę wydaną w Bochni przez wydawnictwo Stella oraz dobrej jakości kolorowe zdjęcie z pisma "Arkady". Analiza fotografii dowodzi, że sposób malowania stroju, zwłaszcza pokręconych i powyginanych fałd, jest znacznie bliższy takim artystom, jak Sebastiano del Piombo, Giulio Romano bądź Parmigianino, niż Rafaelowi. Jak mówi Grabski, portret ze zbiorów Czartoryskich nie jest typem portretu umbryjskiego czy florenckiego, a w tę tradycję wpisują się dzieła Rafaela. Wiele wskazuje na to, że portret ten namalował del Piombo in ommaggio (w hołdzie) lub pośmiertnie in memoriam (ku pamięci) Rafaela. Opinię Grabskiego podziela większość historyków sztuki w Europie.
Kwestia autorstwa obrazu jest o tyle ważna, że jeśli namalował go Rafael, jest wart ponad 40 mln dolarów. Jeśli natomiast twórcą portretu jest Sebastiano del Piombo, płótno jest warte około 5 mln dolarów.

Dzieło ręki Rafaela czy obraz przedstawiający Rafaela
O tym, że portret młodzieńca nie jest płótnem autorstwa Rafaela, lecz tylko przedstawia włoskiego malarza, debatowano od czasu, gdy obraz znalazł się w zbiorach Czartoryskich. Płótno kupili (według jednych w 1801 r., według innych w 1808 r.) książęta Adam Jerzy (1770-1861) i Konstanty (1773-1860) Czartoryscy od podupadającego wówczas rodu Giustiniani z Wenecji. W 1809 r. obraz wystawiono w tzw. domu gotyckim w Puławach (było to pierwsze polskie muzeum, założone przez księżną Izabellę Czartoryską). Po raz pierwszy dzieło opisano jako autoportret Rafaela w katalogu domu gotyckiego. Od tej chwili jest ono przypisywane Rafaelowi.
Z opisów podróży do Włoch Adama Jerzego i Konstantego Czartoryskich wynika, że w katalogu popełniono prawdopodobnie błąd. Będąca w finansowych kłopotach rodzina Giustiniani oferowała bowiem bogatym przybyszom z północnej Europy dzieło, które prezentowano jako un ritratto di Rafaello, co po włosku można rozumieć jako dzieło ręki Rafaela, ale też jako portret przedstawiający Rafaela. Z wcześniejszej historii obrazu oraz z XVII-wiecznych źródeł wynika, że przed tym, jak rodzina Giustiniani wystawiła go na sprzedaż, uchodził on za wizerunek, a nie za dzieło Rafaela. W przewodniku po Włoszech "Viaggio pittoresco" (Wenecja 1671 r.) autorstwa weneckiego malarza Giacomo Barriego obraz (znajdujący się wtedy w galerii księcia d'Este) opisano jako un ritratto di Rafaello. Również w wydanej w 1679 r. angielskiej wersji przewodnika można przeczytać: "In the same [gallery] you see a Ritratto of Raphael" (w tej samej galerii można zobaczyć obraz przedstawiający Rafaela). Za takim rozumieniem słów un ritratto di Rafaello opowiadali się ówcześni znawcy, m.in. Crowe, Fraser, Berenson i Freedberg.
Hipotezę, że obraz młodzieńca jedynie przedstawia Rafaela, a nie jest jego autoportretem, potwierdzają losy płótna w latach 40. XIX wieku. Po wyemigrowaniu z Polski (po powstaniu listopadowym) książę Adam Jerzy Czartoryski zabrał portret młodzieńca do Paryża. W 1848 r. wysłał go do Londynu z zamiarem sprzedaży. Dzieło powierzono londyńskiemu handlarzowi sztuki, niejakiemu Woodburnowi. Przez trzy lata nie znalazł on nabywcy, bo zainteresowani twierdzili, że nie jest to dzieło autorstwa Rafaela. W 1851 r. nie sprzedane płótno wróciło do Hotelu Lambert w Paryżu. Sam książę Czartoryski musiał mieć świadomość, że portret nie jest dziełem Rafaela, skoro żądał za niego zaledwie 15 tys. ówczesnych franków francuskich, podczas gdy płótna mistrza renesansu osiągały wówczas ceny co najmniej dziesięciokrotnie wyższe. Byłoby dziwne, gdyby autentyczny obraz Rafaela nie znalazł nabywców za tak niską cenę i to w czasach, kiedy w Londynie wręcz panował kult włoskiego mistrza. O tym, że obraz nie był dziełem Rafaela, może świadczyć także to, że zarówno Jerzy Adam Czartoryski, jak i jego syn Władysław niechętnie pokazywali płótno ekspertom.
Nawet jeśli portret młodzieńca namalował del Piombo, Romano czy Parmigianino, jest on dziełem bardzo cennym i powinien wrócić do Polski. Obecny posiadacz płótna może być oskarżony o paserstwo, więc albo dobrowolnie je odda, albo nadal będzie musiał je ukrywać.
Więcej możesz przeczytać w 52/2004 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 52/2004 (1152)

  • Na stronie - System św. Aleksandra31 gru 2004Życzę wszystkim, aby nie znajdowali więcej pod choinką św. Aleksandra z furą niechcianych prezentów System św. Mikołaja tym mniej więcej różni się od systemu św. Aleksandra, czym rozdawanie prezentów od ich zabierania. Właśnie z powodu...3
  • Skaner31 gru 2004Warszawskie wigilie Mamy nową świecko-świętą tradycję - organizowanie wigilijnych spotkań od parlamentu, przez partie, po firmy i fundacje. Tylko w Warszawie od połowy grudnia zorganizowano ponad 200 wigilijnych spotkań. "Życzę nam wszystkim,...8
  • Dossier31 gru 2004Komisja odwaliła kamień, który leżał przykryty od kilkunastu lat. Robaczki zaczynają atakować, ale nie zmienia to faktu, że światło zostało wpuszczone "Rzeczpospolita" ROMAN GIERTYCH wiceprzewodniczący komisji ds. Orlenu Jedno...9
  • Sawka31 gru 200410
  • Kadry31 gru 200411
  • Playback31 gru 200415
  • M&M31 gru 2004CZAS DOBRYCH ŻYCZEŃ Politycy i Czytelnicy!!! Mniej patologii na lewicy, mniej socjalizmu na prawicy, mniej zakłamania na mównicy, a w sercach więcej "grubej kreski" życzy Wam z duszy:15
  • Poczta31 gru 2004PUŁAPKI PO POLSKU W "Pułapkach po polsku" (nr 31) prof. Leszek Balcerowicz słusznie zauważył, że wypłacanie ogromnych sum w ramach socjalistycznego systemu emerytur jest ogromnym ciężarem dla budżetu. Uczciwy system polega na tym, że...15
  • Nałęcz - Test przyzwoitości31 gru 2004Pretorianie Giertycha zapewne nie wiedzą, że Celiński egzamin z przyzwoitości zdał już w PRL Prawica z niezmordowanym posłem Romanem Giertychem nie posiada się z oburzenia, że Andrzej Celiński zna Jana Kulczyka i nawet jest z nim po imieniu. Ową...16
  • Ryba po polsku - Grupa trzymająca prezenty31 gru 2004Zamiast prezentów pod choinką możemy znaleźć raport o wypadkach korupcji wśród Mikołajów Święta. To samo, co zawsze. Bóg się rodzi. Trzeba robić zakupy. "Gazeta Wyborcza" rozdaje siano. Antyklerykałowie dzielą się opłatkiem. Ateiści idą na...17
  • Fotoplastykon31 gru 200418
  • Układ Prezia31 gru 2004Wiele tropów w aferze Orlenu prowadzi do Pałacu Prezydenckiego Aleksander Kwaśniewski (przez współpracowników zwany Preziem) mógłby odgrywać rolę ojca chrzestnego nieformalnej grupy, która chciała oddać Rosjanom kontrolę nad polskim sektorem...20
  • Tyrania postępu31 gru 2004Postępowa Europa robi z chrześcijan kozły ofiarne, gdy nie radzi sobie z problemami Właśnie jesteśmy świadkami powstawania nowych standardów w myśleniu lewicy o katolicyzmie. Są one nowe w stosunku do praktyk z ostatnich lat, ale korzeniami...22
  • Biała flaga Belki31 gru 2004Czy fakty ujawnione przez "Wprost" uniemożliwią rządowi Belki oddanie Eureko kontroli nad PZU? Jesteście całkowicie otoczeni, poddajcie się!"- tymi słowami w 2003 r. iracki minister informacji Muhammad Said as-Sahaf straszył Amerykanów, gdy ich...24
  • Strzelanie pod Sejmem31 gru 2004Kodeks postępowania honorowego w życiu publicznym Z dumnego hasła Polaków "Bóg, honor, ojczyzna" nic nie zostało. Bóg został odesłany na emeryturę ze starego portfela: Bóg zrobił swoje, Bóg może odejść. Ojczyzna wyszła z mody i nie wiadomo, czy...26
  • Telewizja rządzi!31 gru 200450 najbardziej wpływowych Polaków Kto się często pokazuje, ten naprawdę istnieje - to prawda stara niczym cywilizacja. Potwierdzają to wyniki ankiety, która wyłoniła 50 Polaków mających największy wpływ na opinię publiczną, przeprowadzonej przez...30
  • Polsko-Niemiecka Republika Federalna31 gru 2004Niemcy osiedlają się na wyspie Wolin i polskiej części Uznamu, Polacy prą na niemieckie wybrzeże Bałtyku Prezydent Szczecina Marian Jurczyk nie chce zagranicznych inwestorów. Zrobił wszystko, by omijali miasto z daleka. I omijają. Ale wbrew...46
  • Mazgaje Europy31 gru 2004Im bardziej się Polak biczuje, tym głośniej bywa obwoływany sumieniem narodu i potężnym umysłem Moi amerykańscy znajomi po dłuższym pobycie w Polsce byli wyraźnie zaskoczeni. Wcześniej mieli o naszym kraju nikłe wyobrażenie i - jak to zwykle bywa...52
  • Alfabet koalicji31 gru 2004Belka Marek - nieobecny premier. Cudowne dziecko Prezia, przepchnięte na siłę przez Sejm dzięki dietetykom i czerwonym. Obecnie zniknął i nie wiadomo, gdzie przebywa. Jego nieobecność ozdrowieńczo podziałała na gospodarkę, politykę, hodowlę...54
  • Alfabet opozycji31 gru 2004barbarzyńcy - zwani inaczej Samoobroną. Jedna z dwóch głównych sił, która wzięła udział w kolejnej polskiej wojnie na górze. Wojnę wygrali jednak złodzieje, czyli Platforma Obywatelska. Dom Ojczysty - formacja...56
  • Wydarzenia 2004 - Polska31 gru 2004WYDARZENIA Niskie loty orła Adam Małysz przegrywa Puchar Świata. Wszyscy obrońcy Rywina Lew Rywin skazany przez sąd. Sejm przyjmuje raport posła Zbigniewa Ziobry. Jak przeżyć śmierć służby zdrowia? Trybunał Konstytucyjny uznaje powołanie...60
  • Wydarzenia 2004 - Świat31 gru 2004WYDARZENIA ROKU 2004 Euro Big Brother Polacy po raz pierwszy wybierają posłów do europarlamentu. Car Władimir Prezydent Rosji wybrany na długo przed wyborami. Zdejmowanie białej flagi Europejska pseudokonstytucja. Gilotyna dżihadu...64
  • Lista nieobecności31 gru 2004Zdzisław Ambroziak żył 60 lat Dziennikarz sportowy, były siatkarz. Przez wiele lat był komentatorem telewizyjnym i felietonistą. Od 1987 r. zatrudniony w redakcji sportowej TVP. W latach 1996-2001 - stały współpracownik Eurosportu, od 2001...68
  • Lista nieobecności31 gru 2004Jaser Arafat żył 75 lat Przywódca Palestyńczyków, "ojciec narodu" i współtwórca Autonomii Palestyńskiej. Kapłan terroru, ale i laureat Pokojowej Nagrody Nobla - za podpisanie z Izraelem porozumienia pokojowego...70
  • Giełda31 gru 2004Hossa Świat Sprint Verizonu 40 mld USD może zapłacić Verizon, drugi operator komórkowy w USA, za przejęcie konkurencyjnej firmy Sprint. Połączone sieci z 65 mln abonentów prześcignęłyby lidera rynku Cingular Wireless. Na transakcję...72
  • Wojna trzech światów31 gru 2004Europa nie pozwala się bogacić - dlatego przegrywa z nowoczesnym światem, jak przed wiekami Chiny mandarynów Jeszcze niedawno wierzyliśmy, że główna walka na świecie odbywa się między pierwszym światem - rozwiniętych krajów kapitalistycznych,...74
  • Liniowiec Millera31 gru 2004Ekipa premiera Millera rok temu wprowadziła w Polsce podatek quasi-liniowy To kuriozalny pomysł, naruszenie jednego z filarów socjaldemokratycznej tożsamości. Podatek liniowy pogłębia przecież społeczne nierówności" - grzmiał Tadeusz Iwiński,...84
  • Czerwony Roma31 gru 2004Roman Abramowicz, najbogatszy człowiek Europy Środkowej i Wschodniej, jest już wart 5 proc. PKB Rosji Podmoskiewska dacza Romana Abramowicza była kiedyś przeznaczona dla marszałka Związku Radzieckiego Dmitrija Jazowa, byłego ministra obrony. -...86
  • Bicz Pola31 gru 200410 najgorszych pomysłów gospodarczych 2004 roku Inspektor skarbowy uzbrojony lepiej niż komandos, darmowe mieszkania od PiS, polski rekord do "Księgi rekordów Guinnessa" w kategorii budowania autostrad na terenach nizinnych - to tylko niektóre...90
  • Indeks Krakusa31 gru 2004Jak bogaci się Polak - indeks siły nabywczej "The Big Mac Index" - sprzedawana w Wielkiej Brytanii książka, napisana przez Li Lian Onga, ekonomistę z Międzynarodowego Funduszu Walutowego, kosztuje 47,5 funta (około 290 zł). To jedna z...94
  • Załatwione odmownie - Sacrum i ekonomia31 gru 2004Rozwinęły się te cywilizacje Zachodu, w których religie nie przeszkadzały w zajmowaniu się ziemskimi sprawami W XVIII-XIX wieku w podbitej przez carską Rosję Jakucji mieszkańcy często domagali się od miejscowych "czynowników", aby ci...96
  • Balcerowicz wprost - Ukraina w przemianach31 gru 2004Walka Ukraińców o praworządność jest jednocześnie walką o zdrowy rozwój kraju Należę do milionów Polaków, którzy z napięciem, sympatią i podziwem śledzą pokojową walkę Ukraińców o uczciwość, demokrację i praworządność w ich państwie. Zdajemy...100
  • 2 x 2 = 4 - Panem et circenses31 gru 2004Gospodarce potrzeba większej odporności na wygłupy polityków Władcy starożytnego Rzymu wiedzieli, że plebsowi trzeba dać tyle chleba i igrzysk, żeby był zadowolony, a przynajmniej siedział cicho. W tamtych niedemokratycznych czasach była to...101
  • Supersam31 gru 2004Piękno z morza Bogactwo morskiego świata wykorzystały laboratoria Phytomer do stworzenia kosmetyków do pielęgnacji twarzy. Zestaw regenerujący OgenAge z aktywnymi składnikami wody morskiej przeznaczony jest dla cery dojrzałej - ujędrnia...102
  • Globalna Wigilia31 gru 2004Boże Narodzenie to najmocniejszy brand cywilizacji Zachodu "Pierwszym reklamodawcą nowożytnej Europy był Jezus, który polecił głosić 'dobrą nowinę' wszystkim narodom. Podczas tej kampanii reklamowej jej twórcy i wykonawcy popełnili wiele błędów,...104
  • Niezbędnik człowieka myślącego31 gru 2004Ośmiu myślicieli, których naprawdę warto czytać Jakich współczesnych autorów politycznych warto czytać w pierwszym rzędzie? Ano takich - brzmi moja odpowiedź - którzy nie mieszczą się w schematach, jakie narzuca nam dominujący folklor...112
  • Mieszańcy Europy31 gru 2004Kim są Polacy? Nigdzie indziej nie spotkałem tylu fascynujących typów twarzy" - stwierdził niedawno David Lynch, amerykański reżyser. Dlatego casting do jednego ze swoich nowych filmów postanowił zrobić w Polsce. Lynch zauważył to, co kaznodzieja...116
  • Biały raj31 gru 2004Wielu Amerykanów traktuje Alaskę jak zagranicę Na co dzień nie dochodzi tu do żadnych awantur, dlatego policja w ogóle tu nie zagląda. W ostatnich kilku dekadach święte prawo spokoju naruszono w Manley Hot Springs tylko raz. Jakiś szaleniec...120
  • Niech będzie pokój!31 gru 2004Ludzie przychodzą na świat pod znakiem szalom i odchodzą z tego świata z modlitwą o szalom Słowo "szalom" ("pokój") wiele razy pojawia się w Starym Testamencie. Księga Ksiąg wręcz oddycha nadzieją na "szalom". W książce Szlomo Mandelkerna...123
  • Bikont do Makłowicza, Makłowicz do Bikonta - Dzień niejedzenia małych braci31 gru 2004Drogi Przyjacielu! Znowu Boże Narodzenie i znowu w mediach te same, jak zawsze w grudniu, opowieści o karpiu, kutii i kluskach z makiem. Kolejne wersje tej samej opowieści, skąd się wzięła choinka i kim był Święty Mikołaj. Tymczasem wciąż...124
  • Druga płeć - Harpie 200431 gru 2004Kobiety harpie to "drapieżne, żarłoczne ptaszyska, demony wichury i burzy, budzące wstręt i przerażenie" Z buddyjskiego punktu widzenia to, co żeńskie, kojarzone jest z mądrością i przestrzenią (patrz intuicja), to, co męskie, łączy się z...126
  • Ekran osobisty - Zagraj mi, mamo!31 gru 2004Któregoś dnia Zygmunt wręczył mi grubą kopertę. "To ta lista, o którą prosiłeś. Z najlepszymi płytami" Przedświąteczne porządki to rytuał silniejszy niż będące zawsze w zasięgu myśli samousprawiedliwienia: jestem zmęczony, w pracy wszystko...127
  • Bransoletka Zofii31 gru 2004Ciała córki gen. Sikorskiego nie znaleziono - może w czasie katastrofy gibraltarskiej nie było jej jednak w samolocie To był prawdopodobnie najdziwniejszy wypadek lotniczy w dziejach świata.128
  • Dziadek Mróz kontra Święty Mikołaj31 gru 2004Świąt Bożego Narodzenia nie udało się zlikwidować nawet w okresie stalinizmu Choinki, które na przełomie roku 1949 i 1950 stanęły w urzędach, halach fabrycznych i szkolnych świetlicach, zupełnie nie przypominały bożonarodzeniowych drzewek, do...132
  • Know-how31 gru 2004Lodowa głodówka Dziesiątki tysięcy piskląt pingwinów na Antarktydzie mogą umrzeć z głodu. Ogromna góra lodowa o powierzchni 3 tys. km2 zablokowała dorosłym ptakom dostęp do wybrzeża, gdzie zdobywały pokarm dla siebie i...136
  • Teoria strun w zupie31 gru 2004Ostateczna teoria wszystkiego pozwoli poznać myśli Boga Astronomia osiąga kres swych możliwości - oświadczył pod koniec XIX wieku amerykański uczony Simon Newcomb. Ten sam błąd na początku wieku XX popełnił twórca termodynamiki lord Kelvin: w...138
  • Genialni odkrywcy odkrytego31 gru 2004Graham Bell nie wynalazł telefonu, Ludwik Pasteur nie był odkrywcą bakterii! Niech pan tu przyjdzie, panie Watson, jest mi pan potrzebny" - te słowa w grudniu 1876 r. powiedział przez telefon do swojego asystenta Alexander Graham Bell. Nie była...142
  • Sondowanie Tytana31 gru 2004Powrót do przeszłości Ziemi Nigdy dotychczas próbnik nie lądował tak daleko od Ziemi i nigdy jeszcze nie badał tak mało poznanego miejsca w Układzie Słonecznym. Pod koniec grudnia od krążącej przez ostatnie pół roku dookoła Saturna sondy Cassini...146
  • Jad wyborczy31 gru 2004W 1936 r. NKWD otruło pisarza Maksyma Gorkiego w czasie jego procesu Gdyby ktoś chciał zabić Juszczenkę, powinien użyć cyjanku, który jest bardzo skuteczny. Stosowanie dioksyn, które dopiero za 20 lat mogą doprowadzić u otrutego do rozwoju...148
  • Bez granic31 gru 2004Polowanie na emira Hamad bin Khalifa al-Thani, emir Kataru, znany jest z nietypowych pasji. Pierwsza to zamiłowanie do demokracji i wprowadzanie jej w kraju, drugą są polowania na egzotyczne ptaki. Obie, jak się ostatnio przekonał, zwłaszcza gdy...150
  • Rozważny szeryf31 gru 2004Nie ma czegoś takiego jak jednolity świat islamu O polityce zagranicznej Stanów Zjednoczonych mogę dziś mówić wyłącznie w kontekście mojej nadziei, że Ameryka nie zaangażuje się w nowe wojny. Wojna jest niebezpieczna, niszcząca i kosztowna....152
  • Wojna o pokój31 gru 2004Dzięki zwycięstwu Polaków komunizm na Węgrzech upadł w ciągu 10 miesięcy, w Czechosłowacji - w ciągu 10 dni, a w Rumunii - w ciągu 10 godzin Prezentowana przez George'a Busha wizja wolnego, demokratycznego Iraku - i jego potencjalnego znaczenia...156
  • Wolny rynek pomarańczy31 gru 2004Ukraińscy biznesmeni mają dość zbójeckiego państwa "Twij prezydent!" - krzyczy wielki plakat przed lotniskiem w Dniepropietrowsku. Nie chodzi jednak ani o kończącego drugą kadencję prezydenta Leonida Kuczmę, który pochodzi z tego przemysłowego...158
  • Arystokracja wywiadu31 gru 2004Nigdy nie poznamy wszystkich tajemnic, które Jaser Arafat przekazał CIA Działają sami. Ich nazwisk nie ma na żadnej liście tajnych agentów. Dbają o anonimowość bardziej niż inni uczestnicy gry wywiadowczej. To agenci wpływu. Superszpiedzy....162
  • Murowana granica31 gru 2004Mur na granicy USA i Meksyku powstał, by powstrzymać falę nielegalnych imigrantów i przemytników To złowieszczy, rasistowski mur. Budujecie nowy apartheid" - groził Izraelczykom Saud al-Fajsal, saudyjski minister spraw zagranicznych. "Ten mur,...166
  • Menu31 gru 2004Wydarzenia Krótko po Wolsku "Bydlęta klękają" Zamach na Świętą Rodzinę z wosku państwa Beckhamów uświadomił nam złożoność materii. Z jednej strony garstka nas, tradycjonalistów obchodzących Boże Narodzenie, z drugiej...170
  • Personal TV31 gru 2004Telewizja XXI wieku jest mozaiką symultanicznie rozgrywanych atrakcji Przestajemy oglądać telewizję jak telewizję. Zaczynamy po niej surfować jak po Internecie i... wybierać sobie z niej tylko te kawałki (nie tylko programu, ale i ekranu), na...174
  • Seks pod ziemią31 gru 2004Superseriale przyszłością telewizji Czy twoja wagina jest w przewodnikach po Nowym Jorku? Powinna tam być - najgorętsze miejsce w mieście. Zawsze otwarte". Ten fragment dialogu z serialu "Seks w wielkim mieście" jest powtarzany niczym dialogi z...178
  • Kod Czartoryskich31 gru 2004Gdzie jest zagrabiony przez hitlerowców "Portret młodzieńca" Rafaela - dziennikarskie śledztwo "Wprost" Jakie jest najcenniejsze dzieło sztuki w polskich zbiorach, którego nie udało się odnaleźć po wojnie? Takie pytanie zadano w 1945 r....180
  • Sława i chała 200431 gru 2004Znacznie więcej chały niż sławy - to najkrótsza recenzja z tegorocznej produkcji kulturalnej. Po stronie chały były spektakularne porażki, nadęte do granic wytrzymałości balony, w których puste wnętrze ukryto za kolorową i nachalną machiną...182
  • Bestsellery 200431 gru 2004Literatura Faktu, Kino, DVD, Beletrystyka, Muzyka, Komiksy186
  • Kalendarz Sawki 200431 gru 2004190
  • Skibą w mur - Do zatrzymania jeden krok31 gru 2004Rozwija nam się moda na zatrzymywanie ważnych osób. Wsadzanie do kicia jest dziś niesamowicie trendy. Gazety niemal codziennie informują o zatrzymaniu jakiegoś urzędnika państwowego czy przedsiębiorcy. Dzień bez zatrzymania wydaje się dniem...194