Mania sukcesu

Dodano:   /  Zmieniono: 
Ameryka wygrywa, bo emigrują do niej głównie ludzie ambitni, wytrwali i skłonni do rywalizacji
Być może Ameryka to nie tylko doświadczenie kulturowe, ale i interesują-ce doświadczenie genetyczne" - twierdzi Peter C. Whybrow w książce "American Mania", która właśnie ukazała się na polskim rynku. Agresywny temperament Amerykanów jest kwintesencją cech zdobywców Nowego Świata, o których Alexis de Tocqueville pisał w 1831 r., że życie jest dla nich "niczym sportowa gra, czas rewolucji i dzień bitwy". Do pogłębienia tego "genetycznego odchylenia" mogła się przyczynić polityka imigracyjna USA, preferująca tych, którzy wykazywali inicjatywę i dążyli do sukcesu.
Tylko tacy ludzie - ambitni i niezależni, wytrwali, skłonni do rywalizacji i usilnie dążący do celu - mogli się porwać na ryzykowną podróż za ocean. Było to w czasach, gdy statki przewożące irlandzkie rodziny nazywano "pływającymi trumnami". Takie zachowanie jest typowe dla osób wykazujących objawy choroby maniakalno-depresyjnej, na którą cierpi 4 proc. populacji. To dzięki niej Amerykanie przewodzą światu, zgodnie z zasadą doboru naturalnego Karola Darwina mówiącą, że niektóre osobniki w walce o byt zyskują przewagę nad innymi. "Przez ponad trzy stulecia Ameryka była celem obieżyświatów. Dziś spaja ją nie rasa, kolor skóry czy wiara, lecz twórcze ambicje imigrantów i silny instynkt przetrwania" - podkreśla Whybrow.

Psychopatologia kreatywności
Choroba maniakalno-depresyjna kojarzona jest z obłędem, który prowadzi raczej do samobójstwa niż do sukcesu. Aż ośmiu cierpiących na nią pisarzy odebrało sobie życie. Wśród nich byli Jack London i Ernest Hemingway, którego obsesyjne myśli o samobójstwie dręczyły od młodości (jego ojciec strzelił sobie w serce z rewolweru). Vincent van Gogh w szale obciął sobie ucho, a Fryderyk Nietzsche skończył w zakładzie dla obłąkanych.
Niektóre zaburzenia psychiczne, nawet takie jak psychoza maniakalno-depresyjna, w pewnych okolicznościach mogą jednak wspierać pracę twórczą. Chorymi targają naprzemiennie depresje i manie, które mogą trwać od kilku dni lub godzin do kilku miesięcy, a nawet lat. W stanach pobudzenia dotknięty chorobą biz- nesmen, pisarz lub artysta może być bardziej kreatywny. Z osoby zdeprymowanej i ogarniętej myślami samobójczymi potrafi się przeobrazić w tytana pracy zdolnego spać tylko kilka godzin na dobę.
Król stali Andrew Carnegie, który cierpiał na chorobę maniakalno-depresyjną, miał niewyczerpane siły i temperament przywódczy. Dr John D. Gartner, psycholog z Johns Hopkins University, twierdzi w książce "The Hypomanic Edge", że maniakalny temperament wykazuje genetyk Craig Venter, który w latach 90. minionego stulecia postanowił wyprzedzić realizację projektu rządu amerykańskiego i sam, bez żadnych dotacji, zsekwencjonował ludzki genom. W tych ludziach najbardziej uderzająca jest niezależność. Wszystkie badania potwierdzają, że takie osoby nie dbają o opinie innych, dzięki czemu śmielej wyrażają własne idee, co jest niezbędne i w działalności twórczej, i w biznesie. Woody Allen twierdzi, że nerwice pomagają mu w pracy twórczej. "Mam nadzieję, że nigdy się z nich nie wyleczę, bo nie mógłbym już kręcić filmów" - przyznał reżyser.

Gen ryzyka
Chorzy na schizofrenię często nie potrafią zadbać o siebie i swoje potomstwo, ale ich geny przekazywane w "rozcieńczonej" postaci oprócz nierozważnego zachowania mogą też wspomagać kreatywność. Z badań psychologów wynika, że takie osoby częściej niż inni mają nietypowe skojarzenia. John Nash, laureat Nagrody Nobla, uważa, że twierdzenia matematyczne przyszły do niego w taki sam sposób, jak nawiedzały go myśli prześladowcze. W USA za sprawą imigrantów rozprzestrzenił się gen ciekawości i gotowości do ryzyka (oznaczony symbolem D4-7). Z badań dr. Chausenga Chena z University of California w Irvine wynika, że ten gen rzadko występuje w konserwatywnej populacji japońskiej, a prawie w ogóle nie ma go wśród mieszkańców wschodniej Azji.
Genetyczne uwarunkowania działania mózgu przywołują najczarniejsze wspomnienia "eugeniki negatywnej", która przed prawie stu laty doprowadziła w USA do uchwalenia w stanie Indiana pierwszego prawa o sterylizacji "kryminalistów, idiotów, gwałcicieli i imbecyli". Coraz więcej badań przekonuje jednak, że ludzie mają wspólną naturę, ale nie są klonami. Prof. Lindon Eaves z Virginia Commonwealth University, genetyk i psychiatra, a także pastor Kościoła episkopalnego, uważa, że geny w 50 proc. odpowiadają nie tylko za nasze upodobania, ale i poglądy, nawet polityczne. Uczony powołuje się na obserwacje wychowywanych razem bliźniąt jedno- i dwujajowych, które prowadził przez 20 lat. Nie wiemy jeszcze, które konkretnie geny są odpowiedzialne za preferencje polityczne, ale genetycy twierdzą, że będą mogli je wskazać za kilka lat.

Bajka o geniuszach
Herbert A. Simon, psycholog z Carnegie Mellon University, sformułował regułę dekady, zgodnie z którą potrzeba dziesięciu lat, by się stać mistrzem w dowolnej dziedzinie. Zapewne zgodziłby się z nim Thomas Edison, który twierdził, że o sukcesie w 99 proc. decyduje praca, a tylko w 1 proc. natchnienie. "Liczy się jedynie wytężona nauka wymagająca ciągłego zmagania się z wyzwaniami leżącymi tuż poza zasięgiem możliwości uczącego się" - zapewnia Anders Ericsson, psycholog z Florida State University.
Filizof John Stuart Mill naukę greki i matematyki zaczął w wieku trzech lat. Norbert Wiener, prekursor cybernetyki, był wręcz wychowywany przez rodziców na geniusza. Tiger Woods, najlepszy na świecie golfista, otrzymał od ojca kij do golfa na pierwsze urodziny. Robert Kubica miał cztery lata, gdy dostał od rodziców samochód zabawkę, którym ćwiczył jazdy slalomem.

W nogach i w głowie
Nikt nie rodzi się geniuszem, co do tego nie ma wątpliwości. Urodzonym geniuszem z pewnością nie był ani Mozart, ani Einstein. Wszyscy geniusze i mistrzowie musieli mieć jednak predyspozycje, bez których nie osiągnęliby sukcesów - mimo silnej motywacji i katorżniczej pracy. Wśród najszybszych lekkoatletów nie ma białych sprinterów. Podobnie jest w biegach długo- i średniodystansowych, w których królują biegacze z Etiopii i Kenii. Do nich należy 37 z 40 rekordów na dystansie 10 km. Zanim jednak zaczęli biegać na stadionach, od dzieciństwa przebywali w rozrzedzonym, wyżynnym powietrzu i często pokonywali długie dystanse, co doprowadziło do wykształcenia się w ich DNA genów kodujących białka zwiększające wytrzymałość.
Ewolucja człowieka nie zatrzymała się na pokonaniu neandertalczyka. Nadal działają te same mechanizmy doboru naturalnego, które wykształciły w nas zamiłowanie do potraw słodkich i tłustych, gdy naszym przodkom brakowało pożywienia. Wśród Tybetanek w Himalajach rozprzestrzenia się gen zwiększający utlenienie krwi, dzięki któremu dzieci mają większe szanse przeżycia. Cynthia Beall z Case Western Reserve University w Cleveland wylicza, że potomstwo z tym genem ma tak dużą przewagę biologiczną, że najpóźniej za 2 tys. lat wszyscy mieszkańcy Himalajów mogą mieć ten gen.
Na podobnej zasadzie - selekcji naturalnej - niektóre grupy etniczne mogą być bardziej inteligentne. Gregory Cochran, Jason Hardy i Henry Harpending z University of Utah uważają, że przykładem są Żydzi aszkenazyjscy, spośród których wywodzi się najwięcej noblistów i bankierów. W USA ich iloraz inteligencji jest o 12-15 punktów procentowych wyższy od przeciętnego. Podobnie jest w Europie. Jedynie 3 na 1000 Europejczyków uzyskuje w testach na inteligencję co najmniej 14 punktów. Wśród Żydów takie rezultaty uzyskują 23 osoby.

Akt obrony
Żydzi aszkenazyjscy to wyjątkowy przykład naturalnej eugeniki pozytywnej, jakiej ta społeczność została poddana po upadku powstania żydowskiego przeciw Rzymianom w I wieku n.e. i po wyemigrowaniu do Europy. Przez wieki żyli w obcym, czasami wręcz wrogim otoczeniu, w którym musieli walczyć o przetrwanie. Nie tylko dbali o edukację dzieci, ale zawierali małżeństwa niemal wyłącznie we własnym środowisku, w genetycznej izolacji. Od średniowiecza zajmowali się zakazanymi dla chrześcijan profesjami, takimi jak bankierstwo. Tymczasem w bankowości, jak wynika z najnowszych badań, istnieje wyjątkowo duży związek między zarobkami i ilorazem inteligencji. Żydzi trudniący się tymi profesjami mieli więcej dzieci, co po latach doprowadziło do wytworzenia się nowej społeczności odnoszącej sukcesy w wielu dziedzinach.
Być może w tym kryje się tajemnica awansu rodu Rothschildów, którzy wzbogacili się, aby przeżyć. Aktem obrony, a nie tylko wzbogacenia się, mogło być zbudowanie przez nich największego w XIX wieku banku na świecie i zdobycie majątku proporcjonalnie większego od tego, który ma dziś Bill Gates. Żydzi stanowią 3 proc. społeczeństwa USA, ale wśród amerykańskich laureatów Nagrody Nobla jest ich aż 27 proc. Nadal dominują w zarządzaniu finansami - pochodzenia żydowskiego są były szef amerykańskiego banku centralnego Alan Greenspan i obecny - Ben Bernanke. Imperatyw przetrwania mógł być dla Żydów aszkenazyjskich tym, czym dla pionierów amerykańskich był agresywny temperament. W obu wypadkach można mówić o interesującym doświadczeniu kulturowym i genetycznym.
Więcej możesz przeczytać w 51/52/2006 wydaniu tygodnika Wprost.

Archiwalne wydania tygodnika Wprost dostępne są w specjalnej ofercie WPROST PREMIUM oraz we wszystkich e-kioskach i w aplikacjach mobilnych App StoreGoogle Play.

Spis treści tygodnika Wprost nr 51/52/2006 (1253)

  • Na stronie – Na opak1 sty 2007, 16:00Święta to dobry czas, żeby sobie wszystko poprzestawiać w głowie3
  • Skaner1 sty 2007, 16:00Merry Boże Narodzenie Choinki, renifery, Święty Mikołaj, prezenty, rozbawione dzieci, spadające płatki śniegu, zewsząd dochodzące dźwięki "White Christmas" czy "Jingle Bells" - tak wyglądają święta prawie na całym świecie. Od...8
  • Sawka czatuje1 sty 2007, 16:00Henryk Sawka (www.przyssawka.pl)12
  • Playback1 sty 2007, 16:00Premier Jarosław Kaczyński © P. NOWAK/FOTORZEPA18
  • Poczta1 sty 2007, 16:00POWRÓT KOBIETY Cieszę się, że w Polsce zaczyna się szerzej pisać na temat "nowego feminizmu", który uwzględnia naturalne różnice, jakie istnieją między kobietą a mężczyzną, i wynikające stąd role społeczne, nie deprecjonując jednych ani...18
  • Ryba po polsku - Rok 19841 sty 2007, 16:00W Polsce rok orwellowski nie skończył się nawet w 1989 r., a jego odpryski trafiają się i dziś19
  • Fotoplastykon1 sty 2007, 16:00Henryk Sawka (www.przyssawka.pl)20
  • Wprost przeciwnie - Ość w gardle1 sty 2007, 16:00Radość ze świąt psuje nam natrętne biadolenie dziennikarzy22
  • Kutia po kulebiaku1 sty 2007, 16:00Rozmowa z Marią i Lechem Kaczyńskimi24
  • Cenzor Lepper1 sty 2007, 16:00Zapiszmy w konstytucji - wzorem Amerykanów - zakaz uchwalania ustaw ograniczających wolność słowa30
  • Co ty wiesz o IV Rzeczypospolitej?1 sty 2007, 16:00KWIZ "WPROST"34
  • Marszałkowie Kościoła1 sty 2007, 16:00Ranking najbardziej wpływowych osobistości polskiego Kościoła: 1. Dziwisz, 2. Michalik, 3. Isakowicz-Zaleski38
  • Alfabet koalicji1 sty 2007, 16:00Beata - czytaj Zyta. Proces inkarnacji Gilowskiej w TW Beatę śledziła z zapartym tchem cała Polska. Wicepremier mdlała na wezwanie i wywracała oczami niczym studenci podczas procesu w "Lalce". Ostatecznie sąd wydał wyrok salomonowy:...44
  • Alfabet opozycji1 sty 2007, 16:00Bufetowa - tym sympatycznym mianem określają Hannę Gronkiewicz-Waltz jej koledzy z Platformy Obywatelskiej. Ponieważ platformą rządzi frakcja gdańsko-wrocławska, nic dziwnego, że postanowili pognębić stolicę. I z Bufetowej zrobili prezydenta...46
  • Wydarzenia - Polska1 sty 2007, 16:00WYDARZENIA POLSKA 28 STYCZNIA Śmiertelne przeciążenie Pod ciężarem śniegu zawaliła się hala wystawowa w Katowicach: zginęło 65 osób, a ponad 140 zostało rannych 5 MARCA Ptasi strach W Toruniu wykryto wirusa ptasiej grypy u łabędzia - po raz...48
  • Wydarzenia - Świat1 sty 2007, 16:00WYDARZENIA ŚWIAT 4 STYCZNIA Długi sen Szarona Premier Izraela zapada w śpiączkę. Po kilku miesiącach Kneset uznaje go za niezdolnego do pełnienia funkcji 14 MARCA Wiosenka Ludów Fala gwałtownych protestów studentów francuskich przeciw...50
  • Lista nieobecności1 sty 2007, 16:00LISTA NIEOBECNOŚCI - POLSKA HANKA BIELICKA Żyła 91 lat Aktorka. W teatrze debiutowała tuż przed II wojną, ale widzowie pamiętają ją głównie z kabaretów. Postać Dziuni Pietrusińskiej, stworzona dla niej w latach 50., towarzyszyła jej do końca...52
  • Giełda1 sty 2007, 16:00GIEŁDA - BIZNES DZIESIĘCIU WSPANIAŁYCH       Udział PKB najbogatszych krajów świata w światowej gospodarce (w proc.) Nominalny produkt krajowy brutto Polski per capita wynosi 7946 USD. To dziesięć razy mniej niż PKB na mieszkańca w...54
  • Nowy Londyn1 sty 2007, 16:00Londyn wygrywa z Nowym Jorkiem w walce o miano stolicy świata58
  • Lista Bernankego1 sty 2007, 16:00Ben Bernanke, szef amerykańskiej Rezerwy Federalnej, dla "Wprost"62
  • Plan Aznara1 sty 2007, 16:00Sześć bardzo dobrych rad dla Europy66
  • Miliarder w kasynie1 sty 2007, 16:00Sheldon Adelson to najszybciej bogacący się człowiek świata: w godzinę zarabia milion dolarów70
  • Skrzydlaty maybach1 sty 2007, 16:00Biznesmeni przesiadają się z first class do własnych odrzutowców74
  • 2x2=4 - Wolność czy dowolność?1 sty 2007, 16:00Siedemnaście lat to taki kawał czasu, że wielu Polaków zapomniało, o co walczyliśmy. Oczywiście, niemal każdy (?) bez wahania odpowie, że o wolność. Zawsze mieliśmy ją wypisaną na sztandarach i gotowi byliśmy oddawać za nią życie, także za cudzą....78
  • Supersam1 sty 2007, 16:0080
  • Pachnąca podróż1 sty 2007, 16:00Madonna, Sting, Cherie Blair, a w Polsce Kayah upodobali sobie aromaty Lorenzo Villoresiego. Villoresi zaczął tworzyć swoje zapachy 16 lat temu. Był wtedy studentem psychologii i filozofii. Podczas wyjazdu naukowego na Bliski Wschód zachwycił się...80
  • Dzwoniące studio urody1 sty 2007, 16:00Nareszcie pojawiła się komórka stworzona z myślą o kobietach. Wśród gwiazdkowych propozycji firmy Samsung znajduje się model E500 - telefon wyjątkowo przyjazny płci pięknej. Kobietom spodoba się już jego design. Komórka, której górna część...80
  • Szorty na zimę1 sty 2007, 16:00Synoptycy wątpią, by w tym roku na święta spadł śnieg, dlatego duet projektantów Dolce & Gabbana postanowił wynagrodzić kaprysy pogody i na wybiegach w Mediolanie w prawdziwie zimowej scenografii pokazał śnieżnobiałą kolekcję sportowej linii...80
  • Różowa skóra laptopa1 sty 2007, 16:00Nowoczesna technika nie musi się kojarzyć wyłącznie z chłodną stalą. Laptopy Asus z serii S6 to połączenie najnowszej technologii z rzemiosłem - ich aluminiowe obudowy zostały obszyte wysokogatunkową, ręcznie nakładaną skórą. Asus S6 wyposażony...80
  • Patelnie od gwiazd1 sty 2007, 16:00Jamie Oliver i Nigella Lawson, czołowe telewizyjne gwiazdy kulinarne Wielkiej Brytanii, podbijają serca polskich amatorów gotowania. Program Jamiego Olivera to największy hit kanału Kuchnia.tv, a Nigella Lawson ustępuje popularnością tylko...80
  • Kucyk do domu1 sty 2007, 16:00Interaktywny kucyk szetlandzki firmy FurReal Friends nie jest żywy, ale i tak trzeba mu poświęcać dużo uwagi. Należy go czyścić, karmić i obdarzać pieszczotami. Konik, jak na interaktywną zabawkę przystało, reaguje na wszystkie te gesty dzięki...80
  • Karp od Hindusa1 sty 2007, 16:00Polska Wigilia w Wielkiej Brytanii - reportaż "Wprost", TVP 2 i I Programu Polskiego Radia82
  • Z archiwum paranoi1 sty 2007, 16:00Czy za wszystkim, co się dzieje, stoi spisek Coca-Coli, Watykanu i UE?86
  • Skarb generałów1 sty 2007, 16:00Skarb ukryty przez nazistów na Dolnym Śląsku rozpalał wyobraźnię generałów Jaruzelskiego i Kiszczaka oraz premierów Kołodki i Oleksego90
  • Butelka luksusu1 sty 2007, 16:00Poczet win, które choć raz w życiu powinien skosztować każdy miłośnik tego napoju92
  • Establishment Jezusa1 sty 2007, 16:00Odzyskanie niepodległości w roku 1918 i 1989 nie byłoby możliwe bez polskiej religii obywatelskiej96
  • Pazurem - Żłobek popkultury1 sty 2007, 16:00Obfotografowana, obtańczona i obśpiewana cicha szopka przestaje być cicha100
  • Polska femme fatale1 sty 2007, 16:00Wdowę po Rydzu-Śmigłym zamordowano i okradziono z pamiętników jej męża, które mogłyby zmienić historiografię Polski102
  • Know-how1 sty 2007, 16:00Tlen z choinki Kupując żywą choinkę, nie szkodzimy przyrodzie. Eksperci z Francuskiego Stowarzyszenia Naturalnych Choinek przekonują, że choinki hodowane na plantacjach służą środowisku naturalnemu. Na plantacjach drzewko rośnie najdłużej dziesięć...106
  • Mania sukcesu1 sty 2007, 16:00Ameryka wygrywa, bo emigrują do niej głównie ludzie ambitni, wytrwali i skłonni do rywalizacji108
  • Projekt Chrystusa1 sty 2007, 16:00Krew na chuście z Manoppello ma taką samą grupę co krew z całunu turyńskiego112
  • Mądre giganty1 sty 2007, 16:00Dinozaury były ruchliwymi i inteligentnymi istotami, a nie głupimi i niedostosowanymi do życia olbrzymami115
  • Kapitał rodziny1 sty 2007, 16:00Osoby pielęgnujące więzi i tradycje rodzinne cieszą się lepszym zdrowiem niż inni i częściej osiągają sukcesy118
  • Żywica w cenie złota1 sty 2007, 16:00Kadzidłowiec nadal rośnie tylko w tych miejscach, które sam wybierze122
  • Bez granic1 sty 2007, 16:00Frustracja Mikołaja Praca Mikołajów w USA urąga wszelkim standardom socjalnym. Klienci Mikołajów, najczęściej kilkuletnie dzieci, bezlitośnie i często wbrew prawu wykorzystują swoją uprzywilejowaną pozycję. Według badań przeprowadzonych wśród...124
  • Świat bez pilota1 sty 2007, 16:00Zachód nie może się zdecydować, czy chce przetrwać, czy nie126
  • Drugie zderzenie cywilizacji1 sty 2007, 16:00Rozmowa z Samuelem P. Huntingtonem, amerykańskim politologiem132
  • Nieznośnie bliska zagranica1 sty 2007, 16:00Rosyjski imperializm żywi się kompleksami i poczuciem braku bezpieczeństwa134
  • Listonosz śmierci1 sty 2007, 16:00Wiktor But potrafi dostarczyć każdy rodzaj broni w dowolne miejsce na świecie138
  • Wyspa pod choinkę1 sty 2007, 16:00Prywatny raj na oceanie kosztuje mniej niż kawalerka w Warszawie142
  • Grzaniec z gwiazdami1 sty 2007, 16:00"Wprost" ujawnia, kto w 2006 r. wywołał największy ferment w kulturze (po nazwisku)148
  • Apokalipsa według Mela Gibsona1 sty 2007, 16:00Imperium Majów - jak wcześniej rzymskie, a później sowieckie - rozpadło się pod ciężarem własnej nieprawości152
  • Wyjście smoka1 sty 2007, 16:00Chiny przegrywają walkę o pozycję kulturalnego lidera na Dalekim Wschodzie156
  • Hitu narodzenie1 sty 2007, 16:00Im mniej świąt, tym lepiej - to prosty przepis na gwiazdkowy przebój160
  • Wykształciuchowszczyzna1 sty 2007, 16:00Rafał Ziemkiewicz "Michnikowszczyzna. Zapis choroby" Red Horse, Lublin 2006 Partie miewają swoje organy prasowe, ale tylko "Gazeta Wyborcza" ma swoją partię - mawiano w czasach, gdy istniały ścisłe związki między "GW"...164
  • Wencel gordyjski - Andersen miał rację1 sty 2007, 16:00Czescy copywrighterzy i katoliccy skrupulanci - ręce precz od św. Mikołaja!165
  • Ueorgan Ludu1 sty 2007, 16:00POLECAMY MIŁE PREZENTY ŚWIĄTECZNO-NOWOROCZNE CD CHOPIN PEŁNĄ PIERSIĄ Subtelność (Doda) i seksapil (Blechacz)- murowany hit! ZAPROSZENIE DO NOWEGO KABARETU Zaproszenia na inaugurację nowego kabaretu Jana Pietrzaka. Prezent dla tych, którzy lubią...166
  • Wprost plus1 sty 2007, 16:00Miś ratunkowy - Widzę pędzący na mnie samochód. I trach. I koniec - tak swój wypadek opisuje 13-letni Krzyś. Co roku 12 tys. dzieci ulega wypadkom. W 2007 r. w Dźwirzynie koło Kołobrzegu rozpocznie się budowa ośrodka terapeutycznego dla dzieci -...167
  • Kalendarz Sawki 20061 sty 2007, 16:00168
  • Skibą w mur - Nagły Brak1 sty 2007, 16:00Bez Nadmiaru święta nie są świętami. Ma być bogato, by nikt sobie przypadkiem nie pomyślał, że nas nie stać170